Δημοσιογράφοι στο στόχαστρο της κυβέρνησης

Δεν είναι μόνο το ότι κάποια σημαντικά μέσα ενημέρωσης υπερθεματίζουν για το όποιο έργο της κυβέρνησης, αποθεώνοντας το ασήμαντο και εξαφανίζοντας το αρνητικό. Ούτε ότι αποσιωπούν την κριτική ή ακόμη, ότι δεν δίνουν ελεύθερο χώρο στις φωνές της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας.

Και δεν είναι επίσης μόνο το ότι το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης κινδυνεύει να εξελιχθεί σε διακοσμητική αρχή, που απομακρύνεται από την προστασία της πολυφωνίας και τον έλεγχο της δίκαιης κατανομής του τηλεοπτικού χρόνου σε όλους τους κομματικούς φορείς.

Το δυστύχημα είναι ότι αυτή η αίσθηση ελέγχου ή και εξάρτησης αρκετών ΜΜΕ από την κυβέρνηση κακοφορμίζει κι άλλο, παράγοντας μια ηγεμονική κουλτούρα του ανεξέλεγκτου. Γιατί διαποτίζει πλέον με μια βαθιά αλαζονεία προβεβλημένα κυβερνητικά στελέχη, που νιώθουν μια απεριόριστη ισχύ να βρίσκονται εκτός πολιτικής κριτικής και να εγκαλούν σκληρά όσους την ασκούν.

Δεν τους αρκεί δηλαδή η εκτεταμένη ασυλία από τον σφικτό δημοσιογραφικό έλεγχο, που γίνεται με την επίνευση κάποιων ιδιοκτητών των ΜΜΕ. Θέλουν επιπρόσθετα να ελέγχουν και να αποκλείουν ακόμα και τις πιο απλές ερωτήσεις δημοσιογράφων που μπορεί να εκφράσουν υποψία κριτικής ή να μεταφέρουν αγωνίες της κοινωνίας.

Ένα τέτοιο συμβάν ζήσαμε το Σάββατο που μας πέρασε στις οθόνες μας στην εκπομπή «Πρωινοί Tύποι» του ANT1. Καλεσμένος, ο Υπουργός κ. Άδωνις Γεωργιάδης. Στην εκπομπή, ο πολιτικός της ΝΔ υπερασπίζεται όπως νιώθει το έργο της κυβέρνησης και κατακεραυνώνει τις καταλήψεις. Έχοντας απεριόριστο χρόνο σε αυτό. Σε μια εύλογη και ήπια ερώτηση του Παναγιώτη Στάθη, του ενός εκ των δύο εγκρίτων δημοσιογράφων του πάνελ, για το αν πρέπει να ανησυχούν οι γονείς μαθητών που έχουν υποκείμενα νοσήματα, καθότι βρίσκονται σε υπερσυνωστισμένες τάξεις, ο Υπουργός εξανίσταται.

Αρνείται την πραγματικότητα και την επιστήμη λέγοντας ότι δεν υπάρχουν τέτοιοι μαθητές. Εξίσου όμως σοκαριστικό είναι το γεγονός ότι επιτίθεται στον δημοσιογράφο που υπέβαλε την ερώτηση λέγοντας του πως ντρέπεται για λογαριασμό του για την ερώτηση που του υπέβαλε, επαναλαμβάνοντας πολλές φορές τη φράση αυτή και απαξιώνοντας τον βαθιά.

Στην δημοκρατία ο έλεγχος της εκάστοτε εξουσίας γίνεται από δημοσιογράφους που διατυπώνουν δύσκολες και ενοχλητικές ερωτήσεις στους κυβερνώντες.

Δεν γίνεται με προσυμφωνηθείσες ή ευχάριστες ερωτήσεις. Ο κ. Υπουργός ως έμπειρος πολιτικός το γνωρίζει αυτό. Το αγνοεί όμως. Αυτή η προκλητική στάση δεν αποτελεί μια κατ’ εξαίρεση συμπεριφορά ενός ορμητικού Υπουργού.

Αποτυπώνει μια συνολική δεσποτική κυβερνητική αντίληψη, όπου τα ΜΜΕ πρέπει να υπάρχουν για να υποστηρίζουν την κυβέρνηση, αλλιώς πρέπει να σιωπούν. Και οδηγούν σε επικίνδυνους δρόμους. Με τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών να βρίσκεται σε κίνδυνο.

Μάλιστα σε πρόσφατη ανεξάρτητη διεθνή έρευνα των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα, που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την άνοιξη του 2020, η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις τελευταίες χώρες της ΕΕ σε ό,τι αφορά στην ελευθερία του τύπου. Η χώρα μας κατατάσσεται 24η στην ΕΕ των 27, ξεπερνώντας μόνο τη Μάλτα, την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία.

Την ίδια στιγμή δηλαδή, που ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, επισήμανε τον σημαντικό ρόλο των δημοσιογράφων στην πανδημία γιατί συμβάλλουν στη λήψη εμπεριστατωμένων αποφάσεων, κάνοντας έκκληση στις κυβερνήσεις «να προστατέψουν τους εργαζόμενους στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και να υπερασπιστούν την ελευθερία του Τύπου η οποία είναι απαραίτητη για ένα μέλλον ειρήνης, δικαιοσύνης και δικαιωμάτων για όλους».

Οι δημοκρατικοί πολιτικοί φορείς, αλλά και η κοινωνία των πολιτών οφείλουν να υψώσουν τείχος προστασίας για την ανεμπόδιστη δημοσιογραφική έρευνα και ανεξαρτησία. Γιατί, η ελευθερία του τύπου και της έκφρασης θωρακίζουν την δημοκρατία, ελέγχουν όσους επιχειρούν χειραγώγηση ή εκτροπές και εν τέλει, υπερασπίζονται ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα.

Ταυτόχρονα οι δημοσιογραφικές ενώσεις της χώρας πρέπει να γρηγορούν. Όλοι μαζί πρέπει να υπερασπιστούν (και να υπερασπιστούμε) το αυτονόητο φιλελεύθερο πρόταγμα : «Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες».

Μαρίνος Σκανδάμης
*Δικηγόρος-Διδάκτωρ Νομικής, Τομεάρχης Προστασίας του Πολίτη του Κινήματος Αλλαγής