ΑΠΟΚΛEΙΣΤΙΚΟ:Πώς το Ισραήλ στρατολογεί πολίτες της Γάζας μέσα στην ίδια την καρδιά της Χαμάς για να ρισκάρουν τη ζωή τους για το εβραϊκό κράτος

Η Χαμάς έχει πάθει εμμονή με το να εκριζώσει τους προδότες ανάμεσά της, αλλά το Ισραήλ βρίσκει συνεχώς νέους πληροφοριοδότες.

Elon Perry*

Υπάρχει ένα φαινόμενο που ανησυχεί τη Χαμάς σχεδόν όσο και ο ισραηλινός στρατός στη Γάζα. Oι χιλιάδες πληροφοριοδότες που διακινδυνεύουν τη ζωή τους για το Ισραήλ. Χωρίς τη δουλειά τους, καμία από τις επιχειρήσεις για τη δολοφονία ανώτερων αξιωματούχων της Χαμάς δεν θα είχε πετύχει ούτε θα είχαν διασωθεί οι όμηροι.

Γιατί λοιπόν το κάνουν – και πώς στρατολογούνται;

Η βασική αποστολή ενός πληροφοριοδότη είναι να εντοπίζει στόχους όπως ανώτερα στελέχη της Χαμάς, τούνελ παραγωγής όπλων και πράκτορες της Χαμάς που ταξιδεύουν σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας ντυμένοι με πολιτικά ρούχα. Ο πληροφοριοδότης διαβιβάζει αυτές τις πληροφορίες στον Ισραηλινό χειριστή του – αλλά ποτέ, συνήθως, μέσω τηλεφώνου ή οποιασδήποτε άλλης συσκευής, για να μην εκτεθεί. Αυτό γίνεται πάντα σε μια συνάντηση σε ένα από τα κιμπούτζιμ στο νότιο Ισραήλ, κοντά στα σύνορα με τη Γάζα. Οι πληροφορίες αυτές διαβιβάζονται στη συνέχεια στη Shin Bet, η οποία τις προωθεί στο στρατό, ο οποίος με τη σειρά του τις προωθεί στο υπουργικό συμβούλιο – όπου η έγκριση για επίθεση δίνεται (ή δεν δίνεται) από τον πρωθυπουργό. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια συσκευή επικοινωνίας, εάν η πληροφορία είναι «καυτή» (δηλαδή πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα) – όπως όταν ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της Χαμάς επισκέπτεται ένα συγκεκριμένο μέρος αλλά μόνο για μία ή δύο ώρες, ή όταν πρόκειται για πληροφορίες σχετικά με μια τοποθεσία όπου κρατούνται όμηροι και ο πληροφοριοδότης καταλαβαίνει ότι οι όμηροι θα μεταφερθούν την ίδια ημέρα. Εάν χρησιμοποιηθεί τηλέφωνο, θα είναι ο αριθμός ενός Ισραηλινού Άραβα πολίτη. Το άτομο που δέχεται την κλήση μπορεί να προσποιηθεί, για παράδειγμα, ότι είναι θεία του πληροφοριοδότη που ενδιαφέρεται για την κατάσταση στη Γάζα. Αυτή η «θεία» θα είναι πράκτορας που εργάζεται για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.

Ένας από τους πληροφοριοδότες που συμμετείχαν στην επιτυχημένη δολοφονία του Mohammed Deif ήταν ένας «αγγελιοφόρος» της Χαμάς – ένας 19χρονος του οποίου ο ρόλος ήταν να μεταφέρει μηνύματα γραμμένα σε σημειώσεις μεταξύ των μελών της Χαμάς που ήταν διασκορπισμένα υπογείως σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας. Φοβούμενη την ισραηλινή παρακολούθηση, η Χαμάς προσπαθεί να επικοινωνεί αποκλειστικά γραπτώς, χρησιμοποιώντας κώδικες και χρωματιστό χαρτί. Αυτός ο θαρραλέος νεαρός δεν βρίσκεται πλέον στη Γάζα. Το συμβόλαιο μαζί του ήταν ότι αν η επιχείρηση δολοφονίας ήταν επιτυχής, θα πετούσε με έξοδα του Ισραήλ στις Ηνωμένες Πολιτείες και θα του δινόταν άσυλο. Μετά την επιτυχία της εξόντωσης του Deif, η Χαμάς ανησυχεί τώρα έντονα για το φαινόμενο των συνεργατών της Γάζας και χρησιμοποίησε το ειδησεογραφικό κανάλι Al Jazeera για να απειλήσει όλους τους κατοίκους της Γάζας.

Η στρατολόγηση ενός πληροφοριοδότη είναι μια μακρά και πολύπλοκη διαδικασία. Όταν ο στρατολόγος εντοπίζει έναν δυνητικό πληροφοριοδότη, αναζητά πρώτα το άμεσο αδύνατο σημείο του και τι χρειάζεται. Είναι χρήματα, μια άδεια εισόδου στο Ισραήλ ή επείγουσα θεραπεία για το παιδί του σε ισραηλινό νοσοκομείο; Για τον στρατολόγο, κάποιος που χρειάζεται και εξαρτάται από την άμεση βοήθεια του Ισραήλ είναι ο καλύτερος υποψήφιος. Ένα άλλο αδύναμο σημείο μπορεί να είναι κοινωνικό ή ψυχολογικό: ο στρατολόγος αναζητά νεαρούς Παλαιστίνιους που υποφέρουν από αισθήματα κατωτερότητας ή απόρριψης από την κοινωνία και τους προσφέρει έναν τολμηρό ρόλο που απαιτεί θάρρος και φέρνει εκτίμηση, χρήματα και την αίσθηση ότι είναι κάποιος σημαντικός.

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως καταδρομέας στη δεκαετία του 1980, συμμετείχα σε εκατοντάδες επιχειρήσεις για τον εντοπισμό και την εξόντωση τρομοκρατών στη Γάζα. Η στρατολόγηση πληροφοριοδοτών ήταν ευκολότερη τότε, επειδή οι ηγέτες των τρομοκρατικών οργανώσεων δεν υποπτεύονταν ακόμη τους ντόπιους.

Λόγω των περιορισμών της ισραηλινής λογοκρισίας, μπορώ να αποκαλύψω μόνο μία ή δύο περιπτώσεις από το 1983. Η Shin Bet επέλεγε έναν ντόπιο υποψήφιο μετά από πολυάριθμα τεστ σχετικά με το επάγγελμα, τον χαρακτήρα και το παρελθόν του. Μια υπόθεση στην οποία συμμετείχα ήταν μια κάλυψη που δημιουργήθηκε για έναν εργολάβο οικοδομών από τη Γάζα. Το Ισραήλ άνοιξε γι’ αυτόν μια τεράστια αποθήκη στη Γάζα για την πώληση οικοδομικών υλικών. Πρώτον, ήταν σύμφωνο με το επάγγελμά του- δεύτερον, θα δικαιολογούσε τις συχνές επισκέψεις του στο Ισραήλ με σκοπό την «αγορά οικοδομικών υλικών». Ενώ το φορτηγό του φορτωνόταν με τα πραγματικά αγαθά, ο πληροφοριοδότης καθόταν με τον χειριστή του και υπέβαλε τις πληροφορίες που είχε αποκτήσει. Οι συναντήσεις αυτές γίνονταν στα σπίτια πολιτών που υπηρετούσαν στις δυνάμεις ασφαλείας ή συνταξιούχων της Shin Bet, οι οποίοι προσέφεραν το σπίτι τους για μία ή δύο ώρες.

Το δεύτερο περιστατικό ήταν η διάσωση ενός πληροφοριοδότη από τη Ράφα που είχε εκτεθεί. Έπρεπε να τον σώσουμε από το λιντσάρισμα. Ήταν ένας πολύ έξυπνος 22χρονος που εργαζόταν σε ένα από τα γραφεία της PLO και είχε πρόσβαση σε ευαίσθητο υλικό. Μεταφέρθηκε σε μια από τις αραβικές πόλεις του Ισραήλ, παντρεύτηκε μια Ισραηλινή Αραβίδα και δημιούργησε οικογένεια.

Πρόσφατα, ένας τρομοκράτης της Χαμάς που συνελήφθη κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα στρατολογήθηκε από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες και του ζητήθηκε να περπατήσει μέσα από τις σήραγγες στη Γάζα. Δεν κίνησε υποψίες επειδή ήταν γνωστός στους τρομοκράτες ως ένας από τους δικούς τους. Ο ελεγκτής του Shin Bet του έδωσε παπούτσια με ηλεκτρονικά τσιπ που σάρωναν τις σήραγγες στις οποίες περπατούσε. Τα σκαναρισμένα ευρήματα εστάλησαν απευθείας στα κεντρικά γραφεία της Shin Bet στην Ashkelon, 8 μίλια από τη Γάζα.

Ένας άλλος πληροφοριοδότης ήταν ένας εργολάβος από τη Γάζα που συμμετείχε στο σκάψιμο των τούνελ. Παρέδωσε στο Shin Bet ένα χάρτη με τη θέση των τούνελ, το εσωτερικό τους μέγεθος, το μήκος τους και τον τύπο του σκυροδέματος που χρησιμοποιούσε. Αυτό βοήθησε στον καθορισμό των βομβών που θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει η Πολεμική Αεροπορία για να καταστρέψει τις σήραγγες. Αυτός ο πληροφοριοδότης παραλίγο να συλληφθεί από τη Χαμάς, αλλά το Ισραήλ κατάφερε να τον περάσει λαθραία στο Ισραήλ.

Εκατοντάδες πολίτες της Γάζας έχουν στρατολογηθεί από τη Shin Beit και οι πληροφορίες τους αποδίδουν εντυπωσιακούς καρπούς. Και όσο περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας βλέπουν την επιτυχία των ισραηλινών επιχειρήσεων, τόσο πιο πρόθυμοι είναι οι υπόλοιποι να συνεργαστούν με τις IDF και τη Shin Beit.

Προφανώς, η αστάθεια και η οικονομική κατάσταση στη Γάζα δελεάζει πολλούς να συνεργαστούν με αντάλλαγμα σημαντικά οφέλη. Το Ισραήλ τους πληρώνει πολλά χρήματα σε μετρητά. Χιλιάδες συνεργάτες που εγκατέλειψαν τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη μετά την αποκάλυψή τους έχουν εγκατασταθεί στο Ισραήλ και απολαμβάνουν την ελευθερία τους. Όλοι οι τοπικοί πληροφοριοδότες που συμμετείχαν στη διάσωση των τεσσάρων Ισραηλινών ομήρων – δώδεκα κάτοικοι της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων δύο οικογενειών – μετεγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ. Σήμερα απολαμβάνουν την ισραηλινή υπηκοότητα και ένα μηνιαίο επίδομα διαβίωσης μέχρι να ενταχθούν στην ισραηλινή αγορά εργασίας. Ένα από τα μέλη της οικογένειας, ένα 12χρονο αγόρι, λαμβάνει επί του παρόντος ιατρική περίθαλψη στο Ισραήλ για τον καρκίνο του, η οποία πληρώνεται από το κράτος.

Ένα άλλο κίνητρο είναι ότι οι κάτοικοι της Γάζας κατανοούν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει με την ήττα της Χαμάς και ότι αξίζει τον κόπο να βοηθήσουν το Ισραήλ να τελειώσει τον πόλεμο πιο γρήγορα και να μειώσουν έτσι τα βάσανά τους. Θυμός που στρέφεται κατά της Χαμάς για την εξάπλωση της εγκληματικότητας, όπως οι ληστείες, οι κλοπές και οι λεηλασίες, και η αίσθηση ότι η ηγεσία της Χαμάς τους έχει εγκαταλείψει. «Η Χαμάς είναι αυτή που μας σκοτώνει, όχι ο ισραηλινός στρατός», μου φώναξε ο φίλος μου Saeed, οδοντίατρος από τη Γάζα, όταν του μίλησα αυτή την εβδομάδα.

Η Χαμάς ανησυχεί για τη βελτίωση των δυνατοτήτων των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ και την ποσότητα των ποιοτικών πληροφοριών που συγκεντρώνει, τόσο ως αποτέλεσμα της κατάσχεσης υλικού πληροφοριών στις σήραγγες και στα κεντρικά γραφεία της Χαμάς, όσο και από την ανάκριση των τρομοκρατών της Χαμάς που συλλαμβάνονται από τις IDF. Αυτό συμβαίνει επιπλέον των χρυσών πληροφοριών που παραδίδονται από συνεργάτες που συνεργάζονται με τη Shin Beit. Η Χαμάς έχει αρχίσει να λαμβάνει ακραία προληπτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων συλλήψεων και ερευνών σε πολίτες της Γάζας. Ο Sinwar επέβαλε απαγόρευση στους ανώτερους διοικητές να χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα και να συναντούν ακόμη και μέλη της οικογένειάς τους.

Οι IDF λένε ότι 942 συνεργάτες από τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη πυροβολήθηκαν κατά τη διάρκεια της ιντιφάντα του 1987, δολοφονήθηκαν από Παλαιστίνιους στην πλατεία της πόλης, μέρα μεσημέρι και μπροστά σε εκατοντάδες ντόπιους ως προειδοποίηση. Αλλά η προθυμία τους να συνεχίσουν αυτή την επικίνδυνη δραστηριότητα δεν έχει σταματήσει καθόλου. Αυξήθηκε με την πάροδο των ετών και έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Γάζας και άρχισε να επιτίθεται στο Ισραήλ σχεδόν σε καθημερινή βάση, τόσο με την εκτόξευση ρουκετών όσο και με την εκτόξευση βομβιστών αυτοκτονίας σε ισραηλινά πληθυσμιακά κέντρα. Τώρα αποδεικνύεται εξίσου ζωτικής σημασίας.

*Elon Perry

Πρώην στρατιώτης καταδρομέας της επίλεκτης ταξιαρχίας Golani των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, στην οποία υπηρέτησε για 28 χρόνια. Υπήρξε δημοσιογράφος για 25 χρόνια καλύπτοντας πολέμους και τρομοκρατικές επιθέσεις. Από το 2010 δίνει διαλέξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ για τα 100 χρόνια τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή, με έμφαση στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Ζει στο Λονδίνο.

Επιμέλεια: Στέφανος Παπαδόπουλος