Έρευνα για το ναυάγιο στην Πύλο: Οι ελληνικές αρχές γνώριζαν ότι οι 9 Αιγύπτιοι δεν ήταν διακινητές – Ωστόσο έμειναν 1 χρόνο στη φυλακή

Γροθιά στο στομάχι αποτελούν τα ευρήματα μεγάλης δημοσιογραφική έρευνας για τους 9 Αιγύπτιους που κατηγορήθηκαν ως διακινητές στην υπόθεση του ναυαγίου της Πύλου και κρατήθηκαν επί ένα χρόνο στη φυλακή παρότι οι ελληνικές αρχές γνώριζαν ότι δεν είχαν ανάμειξη, μέχρι το δικαστήριο να δηλώσει αναρμόδιο και να τους αφήσει ελεύθερους.

Η έρευνα του Solomon – που διεξήχθη σε συνεργασία με τις El País, Die Tageszeitung, ARIJ και The New Humanitarian – αποκαλύπτει ότι η Αίγυπτος ενημέρωσε τις ελληνικές αρχές ότι οι εννέα επιζώντες του ναυαγίου της Πύλου δεν ήταν μέλη του δικτύου λαθρεμπορίου. Ωστόσο, οι άνδρες έμειναν πίσω από τα κάγκελα για ένα χρόνο.

Αμέσως μετά το φονικό ναυάγιο της Πύλου, οι ελληνικές αρχές συνέλαβαν εννέα Αιγύπτιους επιζώντες, κατηγορώντας τους για λαθραία μεταφορά μεταναστών που είχαν ξεκινήσει από τη Λιβύη προς την Ιταλία.

Βασιζόμενες σε δηλώσεις που φέρουν στοιχεία για παραποίηση, οι αρχές κατηγόρησαν επίσης τους εννέα για την πρόκληση του ναυαγίου που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 500 ανθρώπους.

Ωστόσο, μέσα σε ένα μήνα, προέκυψαν στοιχεία που υποδήλωναν ότι οι εννέα Αιγύπτιοι δεν ήταν μέρος του κυκλώματος λαθρεμπορίου πίσω από την τραγωδία.

Μια πολύμηνη έρευνα με επικεφαλής το Solomon σε συνεργασία με τους Arab Reporters for Investigative Journalism, το μεγαλύτερο δίκτυο ερευνητικής δημοσιογραφίας στον αραβικό κόσμο, η οποία δημοσιεύτηκε σε El País, Die Tageszeitung και The New Humanitarian, αποκάλυψε βασικά ευρήματα:

• Η αιγυπτιακή πλευρά έδωσε στις ελληνικές αρχές μια λεπτομερή λίστα με τα μέλη του κυκλώματος και τους διακριτούς ρόλους τους. Οι εννέα επιζώντες δεν ήταν ανάμεσά τους.

• Η αιγυπτιακή πλευρά μοιράστηκε περαιτέρω πορίσματα των ερευνών της, οι οποίες επιβεβαίωσαν ότι οι εννέα δεν ήταν μέλη του κυκλώματος.

• Σε επίσημες δηλώσεις του στην Αιγυπτιακή Εισαγγελία, ο ανώτατος αξιωματούχος της Αιγύπτου για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών εξέφρασε με βεβαιότητα ότι, με βάση τις έρευνες, οι εννέα ήταν επιβάτες.

• Ο αξιωματούχος περιέγραψε τους εννέα ως «θύματα» των πραγματικών λαθρέμπορων, όπως και οι άλλοι επιζώντες. Και τόνισε ότι οι εννέα κατηγορούμενοι είχαν επίσης πληρώσει 140.000-160.000 αιγυπτιακές λίρες για το ταξίδι (2.680-3.065 ευρώ).

Παρόλα αυτά, οι εννέα παρέμειναν υπό κράτηση για σχεδόν ένα χρόνο, αντιμετωπίζοντας πιθανές ποινές φυλάκισης πολλών ετών. Τελικά, ένα δικαστήριο της Καλαμάτας έκρινε ότι δεν ήταν αρμόδιο να εκδικάσει την υπόθεση, οδηγώντας στην αποφυλάκισή τους.

Η έρευνα αναδεικνύει μια ανησυχητική αντίφαση: ενώ η ελληνική κυβέρνηση επαίνεσε δημόσια τη συνεργασία της με την Αίγυπτο για την καταπολέμηση των δικτύων λαθρεμπορίου, αγνόησε κρίσιμες πληροφορίες από τις αιγυπτιακές αρχές. Σύμφωνα με αιγυπτιακά έγγραφα, η Ελλάδα αρνήθηκε ακόμη και να παράσχει αποδεικτικά στοιχεία που ζητήθηκαν για να υποστηρίξει την έρευνα για ένα από τα πιο θανατηφόρα ναυάγια της Μεσογείου τα τελευταία χρόνια.

Σε συνεργασία με τις ARIJ, El País, TAZ και TNH, το Solomon απέκτησε πρόσβαση σε περισσότερες από 700 σελίδες εσωτερικών εγγράφων από την Αιγυπτιακή Δημόσια Εισαγγελία και τα αιγυπτιακά Υπουργεία Εξωτερικών και Εσωτερικών. Μαζί, αυτά τα έγγραφα αποτελούν τον πλήρη φάκελο της έρευνας των αιγυπτιακών αρχών για το κύκλωμα λαθρεμπορίας πίσω από τη μεταφορά μεταναστών.

Τα έγγραφα επιβεβαιώνουν ότι έως τον Ιούλιο του 2023 —έναν μόλις μήνα μετά το ναυάγιο— οι ελληνικές αρχές γνώριζαν ότι η αιγυπτιακή έρευνα δεν ενέπλεκε τους εννέα επιζώντες που συνελήφθησαν στην Ελλάδα ως μέλη του κυκλώματος διακίνησης.

Όταν η είδηση ​​της βύθισης της ψαρότρατας έφτασε στην Αίγυπτο στα μέσα Ιουνίου 2023, άρχισε αμέσως το ανθρωποκυνηγητό στη χώρα. Σύμφωνα με τα έγγραφα, έως τις 25 Ιουνίου 2023, οι αιγυπτιακές αρχές είχαν ήδη αναγνωρίσει 31 άτομα, ενώ η σύλληψη ενός έφερε τα ονόματα πέντε ακόμη Αιγυπτίων που πιστεύεται ότι εμπλέκονται στο κύκλωμα.

Η Αιγυπτιακή Δημόσια Εισαγγελία, με εντολή να αντιμετωπίσει την υπόθεση ως κορυφαία προτεραιότητα, εργάστηκε μαζί με τη Γενική Διεύθυνση Καταπολέμησης της Εμπορίας και Λαθρεμπορίας Μεταναστών στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Στις 8 Ιουλίου 2023, ο Γενικός Εισαγγελέας της Αιγύπτου ζήτησε επισήμως αμοιβαία νομική συνδρομή από το ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, επικαλούμενος διμερή συμφωνία εγκληματικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, που υπογράφηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1986.

Η Αίγυπτος μοιράστηκε όλες τις πληροφορίες που είχε συγκεντρώσει σχετικά με τη δομή και τη στελέχωση του κυκλώματος λαθρεμπορίου, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων των μελών του δικτύου που εντοπίστηκαν και των ρόλων τους. Κανένας από τους εννέα συλληφθέντες στην Ελλάδα δεν ήταν μεταξύ των 36 μελών που ταυτοποιήθηκαν.

Σε αντάλλαγμα, η Αίγυπτος ζήτησε από την Ελλάδα να παράσχει πορίσματα από τις έρευνές της, λεπτομέρειες σχετικά με τις συνθήκες του ναυαγίου και μαρτυρίες από επιζώντες και κατηγορούμενους για να «φθάσει η αλήθεια σε αυτό το έγκλημα».

Μέχρι τα τέλη Αυγούστου, η Ελλάδα δεν είχε ακόμη απαντήσει. Η Εισαγγελία της Αιγύπτου κατέθεσε επείγον αίτημα, πιέζοντας και πάλι για τα πορίσματα της ελληνικής έρευνας.

Από τα 36 άτομα που αναγνωρίστηκαν ως πιθανά μέλη του δικτύου λαθρεμπορίου, η αιγυπτιακή αστυνομία κατάφερε να συλλάβει 23. Τα υπόλοιπα 13 διέφυγαν στη Λιβύη.

Στις 30 Αυγούστου 2023, ενάμιση μήνα μετά το ναυάγιο, η Αιγυπτιακή Εισαγγελία κάλεσε τον επικεφαλής της Διεύθυνσης Καταπολέμησης Εμπορίας και Λαθρεμπορίας Μεταναστών για να καταθέσει για την έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Σύμφωνα με μεταγραφές της κατάθεσής του, που εξέτασε το Solomon, η εισαγγελία τον ανέκρινε συγκεκριμένα για τυχόν διασυνδέσεις μεταξύ των εννέα κατηγορουμένων που κρατούνται στην Ελλάδα και των μελών του δικτύου που συνελήφθησαν στην Αίγυπτο.

Ο αξιωματούχος δήλωσε κατηγορηματικά ότι οι εννέα δεν ήταν μέρος του κυκλώματος διακίνησης. «Οι έρευνες διαπίστωσαν ότι οι εννέα κατηγορούμενοι στην Ελλάδα είναι θύματα», είπε, τονίζοντας ότι ήταν σαν τους άλλους μετανάστες που μεταφέρονταν και δεν είχαν δεσμούς με την εγκληματική οργάνωση.

Εξήγησε περαιτέρω ότι η σύνδεση μεταξύ των εννέα επιζώντων και του κυκλώματος περιοριζόταν στη στρατολόγηση και την εξαπάτησή τους. Το κύκλωμα είχε παραπλανήσει τους εννέα σχετικά με τις ευκαιρίες εργασίας στην Ευρώπη και διευκόλυνε το ταξίδι τους, είπε. Επιβεβαίωσε ότι, όπως και οι άλλοι επιβάτες, οι εννέα πλήρωσαν μεταξύ 140.000-160.000 αιγυπτιακές λίρες (2.680-3.065 ευρώ).

Επιπλέον, σε δηλώσεις τους στις αιγυπτιακές αρχές, τα μέλη του δικτύου που συνελήφθησαν στην Αίγυπτο αρνούνται επίσης ρητά ότι οι εννέα Αιγύπτιοι ήταν συνεργάτες τους.

Η Ελλάδα αρνείται να βοηθήσει

Η έρευνα του Solomon αποκαλύπτει ότι το ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης διαβίβασε τα ευρήματα της Αιγύπτου στο γραφείο της Καλαμάτας που χειρίστηκε την υπόθεση εναντίον των εννέα επιζώντων.

Παρόλα αυτά, εσωτερικά αιγυπτιακά έγγραφα αναφέρουν ότι η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε εγκαίρως στο δεύτερο αίτημα της Αιγύπτου για αμοιβαία νομική συνδρομή. Όταν τελικά η Ελλάδα απάντησε, η απάντηση ήταν αρνητική.

Κατά τη διάρκεια εσωτερικής συνάντησης στις 20 Σεπτεμβρίου 2023, η Αιγυπτιακή Εισαγγελία ανέφερε ότι η Ελλάδα είχε απορρίψει το αίτημα της Αιγύπτου, δηλώνοντας ότι δεν μπορούσε να γίνει δεκτό «αυτή τη στιγμή» επειδή η υπόθεση είχε παραπεμφθεί στο αρμόδιο δικαστήριο στην Ελλάδα. Παραμένει ασαφές εάν η Ελλάδα έδωσε περαιτέρω απαντήσεις αργότερα.

Το Solomon και οι συνεργάτες του επικοινώνησαν με τις αρμόδιες ελληνικές αρχές για να σχολιάσουν αυτά τα ευρήματα, αλλά δεν έλαβαν καμία απάντηση μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης.

Εν τω μεταξύ, στα τέλη Αυγούστου 2023, μια αιγυπτιακή διπλωματική αποστολή επισκέφθηκε την Ελλάδα για να συναντηθεί με οκτώ από τους κατηγορούμενους που κρατούνταν στις φυλακές Ναυπλίου (ο ένατος κρατούνταν στον Αυλώνα).

Ένα υπόμνημα που ετοίμασε η αποστολή, με επικεφαλής τον Βοηθό Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου για Προξενικές Υποθέσεις, ισχυριζόταν ότι οι ελληνικές αρχές κατηγόρησαν τους εννέα Αιγύπτιους «σε μια προσπάθεια να αποσπάσουν την προσοχή από τον δικό τους ρόλο» στο ναυάγιο.

Το υπόμνημα επέκρινε επίσης τις ελληνικές αρχές για την καθυστέρηση της εξέτασης των τηλεφώνων των επιζώντων, αναφέροντας ότι αυτά τα στοιχεία θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την επίσημη αφήγηση που παρουσιάστηκε για τις συνθήκες του περιστατικού.

topontiki.gr