Η Άγκυρα στην ΕΕ από την πίσω πόρτα, προτού αποχωρήσει η Μέρκελ – Ο τομέας της «ευρωπαϊκής Άμυνας»

Από την πίσω πόρτα βλέπει την Τουρκία να προσπαθεί να μπει στην ΕΕ η Welt Am Sonntag.

Μάλιστα, κατά τη γερμανική εφημερίδα, ο Τ.Ερντογάν «θέλει να συμμετάσχει στην αμυντική πολιτική της ΕΕ» και «πιέζει για γρήγορες αποφάσεις, γνωρίζοντας ότι σύντομα η Μέρκελ, η σημαντικότερη σύμμαχός του στην ΕΕ δεν θα είναι πλέον εδώ».

Ομηρικές μάχες

Ως «προπομποί» για τη σταδιακή οικοδόμηση του «οράματος» της ενιαίας ευρωπαϊκής Αμυνας διαφημίζονται δύο βασικά προγράμματα, των οποίων το ύψος της χρηματοδότησής τους ανέρχεται -αρχικώς- στο διόλου ευκαταφρόνητο ποσόν των 30 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Πρόκειται για το πρόγραμμα της «Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας – Permanent Structured Cooperation (PESCO)» και το «Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας (EDIDP)».

Τα προγράμματα αυτά έχουν κατ’ αρχήν ως στόχους την προώθηση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών της ΕΕ και την ανάπτυξη καινοτόμων οπλικών συστημάτων από τις αμυντικές βιομηχανίες των κρατών – μελών της ΕΕ. Υποτίθεται, πάντως, ότι ο στρατηγικός στόχος που εξυπηρετούν, είναι η διαμόρφωση σε βάθος χρόνου της «εννιαίας ευρωπαϊκής Αμυνας».

Για την διαχείριση των συγκεκριμένων προγραμμάτων, και για τα αντίστοιχα που επόνται, στους κόλπους της ΕΕ έχουν γίνει «ομηρικές μάχες» για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι.

Γι’ αυτό, άλλωστε, και το «ράβε – ξήλωνε» στην Κομισιόν για το ποιος Επίτροπος θα αναλάμβανε το … χρυσοφόρο χαρτοφυλάκιο της έρευνας. Ηδη, «θύμα» έπεσε αρχικά η Γαλλίδα υποψήφια, φερόμενη ως εκλεκτή των Ηλυσίων.

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι ισχυρότερες ευρωπαϊκές πολεμικές βιομηχανίες δίνουν σκληρές μάχες χαρακωμάτων για το ποια θα αποσπάσει τη μερίδα του λέοντος της πίτας των προγραμμάτων. Και στην υπηρεσία τους, ως όλα δείχνουν, έχουν ταχθεί οι πολιτικοί, οι οποίοι προωθούν τα συμφέροντά των πολεμικών βιομηχανιών των χωρών τους στην ΕΕ.

Ως γνωστόν,στις Βρυξέλλες, λύνουν και δένουν τα ισχυρά λόμπι πολεμικών βιομηχανιών από τις Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, και άλλες χώρες της ΕΕ. Αν κρίνει κανείς από τα έως τώρα αποτελέσματα, μέσα σε αυτό το σκηνικό, η Ελλάδα μάλλον ως φτωχός συγγενής φαίνεται.

Επαφές με Ολλανδία

Τώρα, λοιπόν, η Τουρκία, για την οποία εδώ και μήνες έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας στις σχέσεις της την ΕΕ, βλέπει ότι μπορεί να πλασαριστεί στις PESCO και EDIDP. Αφενός μεν για να μπει από την πίσω πόρτα στην ΕΕ, αφετέρου για να προωθήσει εξοπλιστικά προγράμματα σε συνεργασία τουρκικών με ευρωπαϊκές πολεμικές βιομηχανίες. Και όλα αυτά, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας, Welt, «η Τουρκία, χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ, θέλει να συνεργαστεί με την ΕΕ στον τομέα της ευρωπαϊκής πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας».

Γι’ αυτό, «η Άγκυρα προτείνει επίσημα τη συνεργασία στο πρόγραμμα, PESCO. Ενα έργο δισεκατομμυρίων», όπως σημειώνει η γερμανική εφημερίδα. Μάλιστα, κατά την Welt, «η τουρκική κυβέρνηση, πριν από περίπου μία εβδομάδα, υπέβαλε γραπτό αίτημα στο υπουργείο Άμυνας της Ολλανδίας».

Κατά το δημοσίευμα, «το έργο που συντονίζει η Ολλανδία (σ.σ. στο πλαίσιο του προγράμματος PESCO) ανήκει στα σημαντικότερα, κατά την άποψη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αν πράγματι στο μέλλον καταστεί δυνατό να βελτιωθεί η κινητικότητα προσωπικού, υλικού και μέσων εντός της Ευρώπης, μέσω επενδύσεων δισεκατομμυρίων σε γέφυρες, δρόμους και σιδηροδρομικές συνδέσεις και μέσω άρσης της διακρατικής γραφειοκρατίας, θα αυξανόταν σημαντικά η ετοιμότητα επέμβασης και η αμυντική ικανότητα της Δύσης».

Διεύρυνση με ΗΠΑ, Καναδά, Νορβηγία

Κύκλοι της ΕΕ, μιλώντας στην εφημερίδα, εξέφρασαν την εκτίμηση ότι τώρα ήταν η ιδανική συγκυρία για να κάνει η Τουρκία αυτό το «άνοιγμα» προς την ΕΕ/ Κι’ αυτό, διότι πρόσφατα αποφασίστηκε η διεύρυνση της PESCO με την ένταξη σε αυτήν «τρίτων κρατών» (εκτός ΕΕ).

Πριν από δέκα ημέρες, ειδικότερα, οι υπουργοί Άμυνας της ΕΕ αποφάσισαν στη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες ότι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Νορβηγία θα μπορέσουν να συμμετάσχουν ως τα πρώτα «τρίτα κράτη» στην PESCO, στην αμυντική πολιτική της ΕΕ.

Οπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Νορβηγία δεν είναι εντός της ΕΕ, αλλά είναι μέλη του ΝΑΤΟ, «τρίτη χώρα», αλλά μέλος του ΝΑΤΟ, είναι και η Τουρκία.

«Τρίτη χώρα» για την ΕΕ, μετά το Brexit, είναι πλέον και η Βρετανία. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι, από τη πρώτη στιγμή που άρχισαν οι διεργασίες για το Brexit, Λονδίνο και Αγκυρα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, συντόνιζαν τις κινήσεις τους για την μετα-Brexit εποχή. Ειδικότερα, για να έχουν μια «ειδική σχέση» με την ΕΕ, μέσω των ευρωπαϊκων εξοπλιστικών προγραμμάτων.

Λονδινο και Αγκυρα κινούνταν και εξακολουθούν να προχωρούν με το «σκεπτικό» ότι η ΕΕ δεν πρόκειται στο ορατό μέλλον να αποκτήσει ενιαία Αμυνα και Ενοπλες Δυνάμεις, και, ως εκ τούτου, θα παραμείνει «εξαρτημένη» από το ΝΑΤΟ. Τον Οργανισμό, στον οποίον Βρετανία και Τουρκία διαθέτουν σημαντική θέση.

Να σημειωθεί ότι σε αυτό το σκηνικό, όπου στους κόλπους της ΕΕ εκδηλώνονται διαφοροποιήσεις και ποικίλες εκτιμήσεις για το εάν υπάρχει πιθανότητα να αποκτήσει ποτέ ενιαία Αμυνα, είναι κυρίως η Γαλλία από τα άλλα μεγάλα κράτη – μέλη που προωθεί την «εννιαία ευρωπαϊκή Αμυνα».

Αγκελα: Παράγων – κλειδί

Εκτιμάται, λοιπόν, ότι Λονδίνο και Αγκυρα θα εντατικοποιήσουν τις κινήσεις τους προς την κατεύθυνση της «ευρωπαϊκής Αμυνας».

Μένει να φανεί, βεβαίως, εάν η ΕΕ έχει αποφασίσει, έστω και για τα μάτια του κόσμου, να κάνει την «δύσκολη» στην Τουρκία, ή θα τα «δώσει» όλα στην Αγκυρα, προτού φύγει η Μέρκελ.

Ευρωπαϊκοί κύκλοι ανέφεραν στην Welt ότι η συνεργασία ΕΕ – Αγκυρας στα θέματα Αμυνας εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης βελτιωμένης συνεργασίας ΕΕ – Τουρκίας (!).

Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στα τέλη Μαρτίου, γράφει η γερμανική εφημερίδα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ είχαν θέσει στην Τουρκία την προοπτική βελτιωμένων οικονομικών σχέσεων, απελευθέρωσης από θεωρήσεις βίζας και νέων δισεκατομμυρίων βοήθειας για τη στήριξη των περίπου 3,5 εκατομ. προσφύγων στο κράτος του Βοσπόρου. Το ζήτημα θα βρίσκεται εκ νέου στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου.

Ο Τ.Ερντογάν, παρατηρεί η Welt, επιθυμεί διακαώς γρήγορες αποφάσεις. Γνωρίζει ότι μετά την αποχώρηση της σημαντικότερης συμμάχου του στην ΕΕ, της καγκελαρίου, Αγκέλα Μέρκελ, το Φθινόπωρο, θα καταστεί σαφώς δυσκολότερη μια συμφωνία με την ΕΕ.

Πολύ περισσότερο, σημειώνει η εφημερίδα, για τη Γερμανίδα υπουργό Αμυνας, χριστιανοδημοκράτισσα, Αννεγκρέτ Κραμπ Κάρρενμπάουερ, τα σχέδια του Ερντογάν αποτελούν μια μεγάλη επιτυχία (!).

Μάλιστα, πέρσι το φθινόπωρο, η ίδια, κατά τη γερμανική προεδρία της ΕΕ, είχε πετύχει με επιδέξιες διαπραγματεύσεις να άρει η Γαλλία τις πολυετείς αντιρρήσεις της στη συμμετοχή τρίτων κρατών στην ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική (!).

Πρόβλημα για Ελλάδα – Κύπρο

Εάν ευσταθεί το δημοσίευμα της Welt, και η Γερμανία απέσπασε ευνοϊκές για την Τουρκία και γενικότερα για τις «τρίτες χώρες» (εκτός ΕΕ) ρυθμίσεις, τι, άραγε, έκανε η ελληνική πλευρά και ειδικότερα το υπουργείο Αμυνας, για να τις αποτρέψει;

Μετά από αυτές τις εξελίξεις, παρατηρεί η Welt, τώρα αναμένεται εναγωνίως το πώς θα αντιδράσουν στο αίτημα της Τουρκίας τα κράτη της ΕΕ, Κύπρος και Ελλάδα. Δύο χώρες που διατηρούν εξαιρετικά τεταμένες σχέσεις με την Τουρκία.

«Ελπίζουμε ότι μια πιθανή συνεργασία της Τουρκίας στην PESCO δεν θα βελτιώσει μόνο τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αλλά θα μπορέσει να οδηγήσει και σε ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και της Κύπρου, καθώς και της Ελλάδας», αναφέρουν διπλωματικοί κύκλοι, σημειώνει η Welt.

Αραγε, όλες αυτές οι κινήσεις είναι εις γνώσιν της Αθήνας;

Να σημειωθεί ότι στις 20 – 11 – 2020, ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, σε συνεδρίαση της ΕΕ, «χαιρέτισε την επίτευξη συμφωνίας στο ευαίσθητο θέμα συμμετοχής τρίτων κρατών σε προγράμματα PESCO, στην οποία ελήφθησαν υπόψη τα συμφέροντα ασφαλείας όλων των κρατών – μελών» (!).

Πολλά τα λεφτά!

Σύμφωνα με την γερμανική εφημερίδα, η Ολλανδία συντονίζει το έργο «για τη βελτίωση της στρατιωτικής κινητικότητας», στο οποίο συνεργάζονται συνολικά 24 κράτη. Γι’ αυτό και η Αγκυρα απευθύνθηκε στη Χάγη για συνεργασία σε αυτό το τμήμα του προγράμματος.

Συνολικά, υπάρχουν 46 πρότζεκτ της PESCO που, υποτίθεται, αποσκοπούν να καταστεί η ΕΕ ικανότερη για δράση όσον αφορά την πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας. Υπάρχουν και άλλες χώρες που έχουν αναλάβει προγράμματα, όπως η Ελλάδα, κ.ο.κ Η Γερμανία, επίσης, συντονίζει έξι προγράμματα της PESCO.

Τα χρηματικά «πακέτα» της PESCO, κυρίως όμως το τι είδους σχέση θα διαμορφώσει μια Ευρώπη με ενιαία Αμυνα με το ΝΑΤΟ, συζητούνται εδώ και χρόνια.

Ηδη, τον Ιανουάριο του 2019, ο τότε υπουργός Αμυνας, Ε.Αποστολάκης, αναφερόμενος στη συνεργασία της ΕΕ με το ΝΑΤΟ, δήλωνε ότι «αυτή η μεθοδευμένη συνεργασία αρχίζει να αποδίδει καρπούς και το μεγαλύτερο project από αυτά που βλέπουμε είναι στα πλαίσιο της PESCO (Permanent Structured Cooperation), στην οποία υπάρχουν πάρα πολλά προγράμματα συνεργασίας, ειδικά στα θέματα αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών της ΕΕ. Ανακοινώθηκε ότι υπάρχουν αρκετά λεφτά από τον EDA (European Defence Agency), με τα οποία θα χρηματοδοτηθούν όλα αυτά τα προγράμματα. Είναι ένα ύψος γύρω στα 30 δις».

Το Ισραήλ

Τον Ιούνιο του 2020, όπως είχε ανακοινώσει το υπουργείο Αμυνας, η Ελλάδα συμμετείχε στην διαδικασία του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας (EDIDP) «με 4 προγράμματα, τα οποία διαμορφώθηκαν από κοινοπραξίες εταιρειών, και τα οποία αφορούν στην ανάπτυξη συστήματος tactical UAV, λογισμικού ανίχνευσης απειλών στην κυβερνοασφάλεια, λογισμικού υποστήριξης λήψης αποφάσεων σε ζητήματα θαλάσσιας επιτήρησης και στην ανάπτυξη τακτικού συστήματος με τεχνολογίες αιχμής στις τηλεπικοινωνίες».

Τον ίδιο μήνα, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος μιλώντας σε εμπλεκόμενους στη διαδικασία (ιδιώτες, στρατιωτικούς, ακαδημαϊκούς, κ.λ.π.) είχε αναφέρει ότι οι Ισραηλινοί επιδιώκουν να μπουν σε συγκεκριμένα ευρωπαϊκά προγράμματα μέσω της Ελλάδας.

Αναφερόμενος σε συζητήσεις που είχε, είπε: «Δεν σας κρύβω ότι σε μία περίπτωση τουλάχιστον, το ενδιαφέρον που εκφράστηκε από τους Ισραηλινούς έχει να κάνει και με την δική σας επιτυχία, την επιτυχία της έγκρισης των τεσσάρων προγραμμάτων του EDIDP. Και φυσικά αυτό προσελκύει το ενδιαφέρον των τρόπων που ήδη κατέχουν τεχνογνωσία σε ορισμένα επίπεδα παραγωγής υλικού και θέλουν να αξιοποιήσουν αυτή την αναδυόμενη ευκαιρία της συνέργειας, με εταιρείες μιας χώρας κράτους – μέλους της ΕΕ που έχει πρόσβαση σε αυτά τα συστήματα (PESCO, EDIDP κλπ)».

Λίγο πριν, όπως είχε πει ο υπουργός Αμυνας, είχε αποφασιστεί «η σύσταση μιας ομάδας χάραξης πολιτικής, στελεχωμένης από στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων που αναφέρονται στο γραφείο του υπουργού».

Κι’ αυτό, «όχι μόνο για να παρακολουθήσουμε όλη την πορεία χρηματοδότησης και τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες από την ΕΕ, αλλά να δημιουργήσουμε, εν τέλει, με νομοθετική παρέμβαση, τον ενδιάμεσο φορέα που θα είναι το αυτόνομο εργαλείο του υπουργείου Άμυνας για να επεξεργάζεται και να υποβάλει προτάσεις για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση».

Παρά τις μεγαλόσχημες διακηρύξεις του υπουργού Αμυνας, πάντως, μόλις προ εβδομάδων, μετά την αιφνίδια «καρατόμηση», όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς, του επικεφαλής της νευραλγικής σημασίας Διεύθυνσης Εξοπλισμών, στις 22 Απριλίου 2021, το υπουργείο Αμυνας «πάρκαρε», όπως γράφτηκε σε μερίδα ΜΜΕ, τον Θ.Λάγιο σε ρόλο συνδέσμου Αθήνας – PESCO.

Από την πλευρά του, πάντως, ο Θ.Λάγιος, σε δήλωσή του, έκανε λόγο για «σημαντική πρόταση του υπουργού να αναλάβω την θέση σύνδεσμος ΥΠΕΘΑ με την Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην ΕΕ (ΜΑ/ΕΕ), επί θεμάτων ανάπτυξης δυνατοτήτων και προγραμμάτων μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας της ΕΕ (PESCO)». Θέση που αποδέχτηκε.