Η Ιταλία τρομάζει την Ευρώπη – Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις σημερινές εκλογές

Η εποχή του Μάριο Ντράγκι ως πρωθυπουργού της Ιταλίας πλησιάζει στο τέλος της καθώς σήμερα Κυριακή διεξάγονται εκλογές σε ολόκληρη τη χώρα. Ο δεξιός συνασπισμός υπό την ηγεσία των «Αδελφών της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι πρόκειται να βγει πρώτος, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, αν και υπήρξαν λάθη τις τελευταίες ημέρες της εκστρατείας της.

Όπως αναφέρει το Politico, μια νίκη της Μελόνι θα σηματοδοτούσε μια απότομη αλλαγή κατεύθυνσης για την Ιταλία, εγείροντας ανησυχίες στις Βρυξέλλες και στις πρωτεύουσες της ΕΕ, καθώς οι χώρες της Ευρωζώνης αντιμετωπίζει τον αυξανόμενο πληθωρισμό, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την απειλή διακοπής ρεύματος αυτό το χειμώνα.

Η αποχώρηση του Ντράγκι – που έχει το παρατσούκλι «Σούπερ Μάριο» καθώς, έπαιξε βασικό ρόλο στην επίλυση της κρίσης της ευρωζώνης – καθιστούν αυτές τις εκλογές μια κρίσιμη στιγμή για την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διακυβεύεται η μελλοντική κατεύθυνση της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ, η σταθερότητα της ευρωζώνης και η συζήτηση μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ για προβλήματα από την ενεργειακή ασφάλεια έως την αποστολή όπλων στο Κίεβο.

Εδώ είναι τι πρέπει να γνωρίζετε:

Το εκλογικό σύστημα

Στις 25 Σεπτεμβρίου, οι Ιταλοί θα εκλέξουν νέους βουλευτές και για τα δύο τμήματα του Κοινοβουλίου, τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Οι κάλπες θα είναι ανοιχτές από τις 7 το πρωί έως τις 11 το βράδυ.

Αρχικά, πρέπει να σημειωθεί ότι οι έδρες είναι σημαντικά μειωμένες σε σύγκριση με τις αντίστοιχες που «μοιράστηκαν» το 2018, με βάση τη μεταρρύθμιση που ψηφίστηκε ένα χρόνο αργότερα. Έτσι, στη νέα Βουλή θα είναι πλέον 400 έναντι 630 στην απερχόμενη, ενώ στη Γερουσία 200 αντί 315.

Με αυτόν τον τρόπο, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, περιορίζεται η «ασφάλεια» των προγνώσεων, καθώς οι συσχετισμοί μπορούν να μεταβληθούν εάν αλλάξουν πλευρά πολύ λιγότερες έδρες σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πριν. Κάτι που σημαίνει, πρακτικά, ότι κάθε περιφέρεια και ειδικά εκεί που προβλέπεται αμφίρροπη μάχη, έχει ξεχωριστή σημασία.

Η αβεβαιότητα εντείνεται, ως ένα βαθμό, και από το γεγονός ότι, με βάση άλλη αλλαγή που έγινε το 2021, δικαίωμα ψήφου για τη Γερουσία έχουν πλέον όλοι οι Ιταλοί που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, αντί του 25ου που ίσχυες ως τώρα.

Η πρώτη ένδειξη για το ποιος θα κερδίσει θα έρθει με ένα exit poll, που αναμένεται να ανακοινωθεί στις 11 μ.μ. την Κυριακή. Όταν βγουν τα επίσημα αποτελέσματα τη Δευτέρα, η «μπάλα» θα είναι στο γήπεδο του Προέδρου της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος, με βάση το αποτέλεσμα των εκλογών και τη σύνθεση του νέου κοινοβουλίου, θα πρέπει να διορίσει νέο πρωθυπουργό.

Ο Ματαρέλα θα επιλέξει ως πρωθυπουργό τον ηγέτη που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει την υποστήριξη του κοινοβουλίου σε ψήφο εμπιστοσύνης. Ο Ματαρέλα έχει επίσης την επίσημη εξουσία να ορίζει υπουργούς, αν και γενικά τους διορίζει μετά από σύσταση του νέου πρωθυπουργού. Εάν δεν προκύψει σαφής πλειοψηφία από την ψηφοφορία, ο Ματαρέλα θα είναι σε θέση να δοκιμάσει εναλλακτικούς πιθανούς συνασπισμούς.

Μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες μέχρι να διευθετηθεί το τελικό σχήμα του συνασπισμού και το πρόγραμμά του για την κυβέρνηση. Οι νέοι βουλευτές πρόκειται να παραμείνουν στη θέση τους για πέντε χρόνια. Ωστόσο, πρόωρες εκλογές όπως αυτή δεν είναι σπάνιες στην Ιταλία.

Ποιοί είναι οι αντίπαλοι;

Οι τέσσερις κύριες πολιτικές δυνάμεις στην κούρσα είναι ένας δεξιός συνασπισμός, ένας κεντροαριστερός συνασπισμός και δύο αουτσάιντερ.

Ο δεξιός συνασπισμός συγκεντρώνει τα «Αδέλφια της Ιταλίας» της Μελόνι , η «Λέγκα» του Ματέο Σαλβίνι και το «Φόρτσα Ιτάλια» του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Το κόμμα της Μελόνι ήταν ο μικρότερος εταίρος του κεντροδεξιού συνασπισμού. Στις προηγούμενες εθνικές εκλογές, το 2018, συγκέντρωσε περίπου το 4% των ψήφων. Όμως μετά από 10 χρόνια στην αντιπολίτευση, τα «Αδέλφια της Ιταλίας» είναι πιο δυνατοί από ποτέ. Υπερηφανεύονται ότι είναι οι μόνοι που έμειναν έξω από όλες τις κυβερνήσεις συνασπισμού που κυβέρνησαν την Ιταλία κατά την προηγούμενη θητεία – συμπεριλαμβανομένης αυτής υπό την ηγεσία του Ντράγκι.

Οι ακροδεξιές προτάσεις της Μελόνι περιλαμβάνουν τη διακοπή των μεταναστευτικών ροών με αυτό που αποκαλεί «ναυτικό αποκλεισμό» στη Μεσόγειο και την προστασία των ιταλικών εταιρειών, για παράδειγμα με την επέκταση του επενδυτικού ελέγχου σε άλλες χώρες της ΕΕ. Το Politico έχει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για την προσωπική ιστορία της Μελόνι, τα σχέδιά της για την ΕΕ, την εξωτερική της πολιτική και την οικονομική της ατζέντα.

Η «Λέγκα» του Ματέο Σαλβίνι έχει παρόμοιο πρόγραμμα και γι’ αυτό χάνει συνεχώς ψηφοφόρους από την Μελόνι. Ο πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος είναι 85 ετών, ηγείται της κεντροδεξιάς «Φόρτσα Ιτάλια», η οποία είναι τώρα μακράν το μικρότερο κόμμα στη δεξιά συμμαχία.

Το κύριο κόμμα του κεντροαριστερού συνασπισμού είναι το «Δημοκρατικό Κόμμα» του Ενρίκο Λέτα. Ο Λέτα, ο οποίος υπηρέτησε ήδη ως πρωθυπουργός της Ιταλίας μεταξύ 2013 και 2014, πιέζει για μια σοσιαλδημοκρατική και φιλοευρωπαϊκή ατζέντα, ενώ υποστηρίζει τα μεταρρυθμιστικά σχέδια του Ντράγκι. Πρόσφατα έλαβε την έγκριση του Γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Ο κεντροαριστερός συνασπισμός περιλαμβάνει επίσης μικρά κόμματα όπως το φιλελεύθερο More Europe (+Europa), η ιταλική Αριστερά (Sinistra Italiana), οι Πράσινοι και το Civic Commitment (Impegno Civico), ένα μικρό κίνημα που ιδρύθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο μετά την αποχώρησή του από το Κίνημα 5 Αστέρων.

Το αντικαθεστωτικό «Κίνημα 5 Αστέρων» του Τζουζέπε Κόντε κατεβαίνει αυτόνομα στις εκλογές και δεν είναι μέρος μιας συμμαχίας. Ο Κόντε, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της Ιταλίας ακριβώς πριν από τον Ντράγκι, πιέζει για μια προοδευτική ατζέντα που περιλαμβάνει τη θέσπιση κατώτατου ωρομισθίου και την ενίσχυση των μέτρων πρόνοιας.

Στο επίκεντρο του πολιτικού φάσματος βρίσκεται ο λεγόμενος «τρίτος πόλος», μια κεντρώα ομάδα με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι και τον ευρωβουλευτή Κάρλο Καλέντα, ο οποίος ήταν υπουργός βιομηχανίας και μόνιμος εκπρόσωπος της Ιταλίας στην ΕΕ όταν ο Ρέντσι ήταν στην εξουσία. Οι φιλελεύθεροι ηγέτες του τρίτου πόλου λένε ότι θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται σε αυτό που αποκαλούν «ατζέντα Ντράγκι».

Ποιος θα μπορούσε να κερδίσει;

Ο δεξιός συνασπισμός είναι ο φαβορί για την ανάληψη της εξουσίας, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα, πριν από ένα υποχρεωτικό μπλακ άουτ στις έρευνες για την πρόθεση ψήφου.

Η ιταλική δεξιά θα μπορούσε να συγκεντρώσει έως και 45%των ψήφων, σύμφωνα με το Poll of Polls του Politico. Το κομμά της Μελόνι με 25%, ενώ η «Λέγκα» και το «Φόρτζα Ιτάλια» θα μπορούσαν να πάρουν 13% και 7% αντίστοιχα. Εάν επιβεβαιωθούν αυτοί οι αριθμοί, μια δεξιά κυβέρνηση θα μπορούσε να υπολογίζει στην πλειοψηφία, με 250 βουλευτές στην Βουλή των Αντιπροσώπων (από τους 400) και 126 γερουσιαστές (από τους 200).

Εάν η ιταλική δεξιά κερδίσει και η Μελόνι πετύχει βγεί πρώτη, θα είναι η υποψήφια του συνασπισμού για πρωθυπουργός, όπως αποφασίστηκε σε προεκλογική συμφωνία μεταξύ των 3 κομμάτων

Το Δημοκρατικό Κόμμα συγκεντρώνει περίπου 22%. Εάν οι δημοσκοπήσεις είναι σωστές, η μόνη του ευκαιρία να πάρουν την εξουσία θα ήταν ως μέρος μιας υποθετικής συμμαχίας ευρείας εμβέλειας, που θα υπερβαίνει τον σημερινό κεντροαριστερό συνασπισμό.

Το «Κίνημα 5 Αστέρων» του Κόντε, το οποίο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στο νότο, είχε 13% , αλλά οι αναλυτές λένε ότι θα μπορούσε να αποδώσει καλύτερα από το αναμενόμενο. Ο τρίτος πόλος θα μπορούσε να πάρει 7%των ψήφων.

Τι πιστεύουν οι Βρυξέλλες;

Ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ και χώρες μέλη ανησυχούν για το ότι η Μελόνι θα γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Συγκεκριμένα, η επικεφαλής της Κομισιόν ανέφερε: «H δημοκρατία είναι σε διαρκή εξέλιξη. Ποτέ δεν τελειώνει, δεν μπορείς να βάλεις την δημοκρατία σε ένα κουτί και να την διατηρείς εκεί, χωρίς να κάνεις τίποτα. Εξαρτάται, όμως, από το πώς οι άνθρωποι την υπερασπίζουν. Θα δούμε πώς θα πάνε τελικά οι εκλογές στην Ιταλία. Είχαμε εκλογές και στην Σουηδία. Η προσέγγισή μου στο όλο θέμα είναι: θα συνεργαστούμε με κάθε δημοκρατική κυβέρνηση, η οποία θα θελήσει να συνεργαστεί μαζί μας. Θα δούμε, αν τα πράγματα οδεύσουν προς μια δύσκολη κατάσταση – μίλησα με τον ίδιο τρόπο για την Πολωνία και την Ουγγαρία– έχουμε τα αναγκαία εργαλεία. Αν τα πράγματα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση, τα άτομα στα οποία μια κυβέρνηση πρέπει να δίνει αναφορά, θα παίξουν σημαντικό ρόλο».

Η παρέμβαση της Ευρωπαίας αξιωματούχου προκάλεσε την οργή του ιταλικού κόμματος «Λέγκα του Βορρά», με τον γραμματέα της, Ματέο Σαλβίνι, να επιτίθεται –με υψηλούς τόνους– κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας της είτε να ζητήσει συγγνώμη για όσα είπε είτε να υποβάλει την παραίτησή της.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, η Μελόνι προσπάθησε να καθησυχάσει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τους διεθνείς εταίρους ότι δεν ήταν ευρωσκεπτικίστρια. Όμως οι θέσεις της και οι δηλώσεις της από το παρελθόν υποδηλώνουν το αντίθετο. «Υπάρχει πάντα ο φόβος στο πίσω μέρος του μυαλού όλων εδώ ότι μπορεί να δούμε την παλιά Μελόνι όταν εκλεγεί», όπως είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Η Μελόνι θα ήθελε να ξανανοίξει συνομιλίες με τις Βρυξέλλες για έργα που χρηματοδοτούνται μέσω του σχεδίου ανάκαμψης της χώρας μετά την πανδημία, υποστηρίζοντας ότι, με την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει. Παράλληλα, αντιτάχθηκε σε ένα λεγόμενο «διάταγμα ανταγωνισμού», μια από τις βασικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν με τις Βρυξέλλες για τη λήψη αυτών των κεφαλαίων.

Θα αλλάξει γνώμη η Ρώμη για τη Ρωσία;

Η θέση της Ιταλίας έναντι της Ρωσίας εμφανίστηκε ως μείζον ζήτημα λίγες ώρες πριν από τις εκλογές. Τις θέσεις του Ντράγκι υπέρ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας μοιράζονται το Δημοκρατικό Κόμμα και ο τρίτος πόλος. Αλλά άλλα κόμματα ήταν πιο διφορούμενα.

Τα δεξιά κόμματα ήταν παραδοσιακά κοντά στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Αλλά από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία νωρίτερα φέτος, πήραν διαφορετικές θέσεις.

Η Μελόνι διαφοροποιήθηκε από τον Μπερλουσκόνι και τον Σαλβίνι κατηγορώντας την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και υποστηρίζοντας τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Μόσχας. Τόσο ο Μπερλουσκόνι όσο και ο Σαλβίνι καταδίκασαν αρχικά την κίνηση του Κρεμλίνου, αλλά σταδιακά υιοθέτησαν μια πιο ήπια προσέγγιση απέναντι στη Ρωσία.

Στέφανος Νικήτας

ieidiseis.gr