Ισπανία: 50 χρόνια από τη δολοφονία του Καρέρο Μπλάνκο που σήμανε την αρχή του τέλους της δικτατορίας του Φράνκο

Πριν από 50 χρόνια, μία θεαματική βομβιστική επίθεση της οργάνωσης των βάσκων αυτονομιστών της ETA στην καρδιά της Μαδρίτης κατά του Νο 2 του φρανκικού καθεστώτος, του ναυάρχου Λουίς Καρέρο Μπλάνκο, θα σημάνει την αρχή της κατάρρευσης του φρανκισμού. Η επίθεση της 20ής Δεκεμβρίου 1973 στην συνοικία της Σαλαμάνκα θα μείνει επίσης στα χρονικά ως η πρώτη μεγάλης κλίμακας επίθεση της ETA.

Πρόσωπο-κλειδί του φρανκικού καθεστώτος από την δεκαετία του 1940, ο Λουίς Καρέρο Μπλάνκο, 69 ετών, είχε διορισθεί έξι μήνες πριν επικεφαλής της κυβέρνησης από τον στρατηγό Φράνκο. Εκείνο το πρωί κατευθυνόταν προς το γραφείο του αφού είχε παρακολουθήσει προηγουμένως την θεία λειτουργία, όπως έκανε κάθε μέρα.

Λίγο μετά τις 09.30, η θηριώδης έκρηξη που προκλήθηκε από δεκάδες κιλά δυναμίτιδας που είχαν τοποθετηθεί σε μικρό τούνελ σκαμμένο κάτω από την άσφαλτο στο ύψος του αριθμού 104 της οδού Κλαούντιο Κοέγιο θα βάλει οριστικό τέλος στην καθημερινή ρουτίνα αυτή και θα αποτελέσει και το μοιραίο πλήγμα στον φρανκισμό που βρισκόταν ήδη σε παρακμή.

Στα 20 μέτρα από το έδαφος

Η ισχύς της έκρηξης εκτίναξε το αυτοκίνητο – μία πολυτελή μαύρη Dodge βάρους άνω του ενός τόνου – σε ύψος 20 μέτρων για να το προσγειώσει στην αυλή ενός μοναστηριού. Ο Καρέρο Μπλάνκο βρέθηκε βαριά τραυματισμένος στο εσωτερικό του αυτοκινήτου. Θα πεθάνει κατά την μεταφορά του στο νοσοκομείο.

Οι πρώτοι αστυνομικοί που έφθασαν στο σημείο θεώρησαν αρχικά ότι επρόκειτο για έκρηξη φυσικού αερίου. Ο θάνατος του Καρέρο Μπλάνκο ανακοινώθηκε το ίδιο πρωί, αλλά τα αίτια της έκρηξης, που σκότωσε επίσης τον σοφέρ και τον σωματοφύλακά του, αποσιωπήθηκαν επί ώρες.

Η αλήθεια δεν αποκαλύφθηκε παρά τα μεσάνυκτα με τηλεοπτική ανακοίνωση του υπουργείου Ενημέρωσης.

Στην συνέχεια θα γίνει γνωστό ότι επί πολλές εβδομάδες, ένα κομάντο έσκαψε τούνελ μήκους επτά μέτρων κάτω από την άσφαλτο για να τοποθετήσει μία βόμβα από το υπόγειο γειτονικού σπιτιού. Για να δικαιολογήσουν τον θόρυβο τα μέλη της ομάδας υποδύονταν τους γλύπτες.

Μετά την επίθεση, η ομάδα κατόρθωσε να διαφύγει από την Μαδρίτη και να καταφύγει στην Γαλλία. Στις 28 Δεκεμβρίου, η ETA ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση με την ονομασία Operación Ogro (Επιχείρηση Δράκος) με συνέντευξη Τύπου στο Μπορντό.

Ποτέ το φρανκικό καθεστώς δεν είχε δεχτεί τέτοιο χτύπημα: σύμβολο του σκληρού φρανκισμού, ο Καρέρο Μπλάνκο, στρατιωτικός που πολέμησε στον Εμφύλιο (1936-1939), ήταν ο εξ απορρήτων, η φαιά εξοχότητα, του Φράνκο.

Εθνικιστής-καθολικός μέχρι τα νύχια, ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να ζει στο16ο αιώνα, έχει πει γι’ αυτόν ο ισπανός κομμουνιστής ηγέτης Σαντιάγο Καρίγιο. Την παραμονή της επίθεσης, ο Καρέρο Μπλάνκο είχε συναντήσει τον τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ.

Η μέρα που ο Φράνκο έκλαψε δημόσια

Στην κηδεία του, ο Φράνκο, πολύ γερασμένος και εξασθενημένος, έκλαψε για πρώτη φορά δημόσια. Ο Ισπανός δικτάτορας, που θα πέθαινε δύο χρόνια αργότερα, δεν ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος: «Σωματικά και ψυχολογικά έφθασε στον πάτο», υπενθυμίζει ο Λαουρεάνο Λόπεθ Ροντό, υπουργός Εξωτερικών τότε, σε ντοκιμαντέρ της ισπανικής τηλεόρασης RTVE. .

Η επίπτωση του θανάτου του Καρέρο Μπλάνκο στην ιστορία της Ισπανίας παραμένει αντικείμενο συζήτησης στην χώρα. Για ορισμένους, ο θάνατός του συνέτριψε κάθε πιθανότητα συνέχισης της δικτατορίας με τον Καρέρο Μπλάνκο στην θέση του δικτάτορα. Αλλά για άλλους, η επίθεση δεν άλλαξε τίποτε, διότι η αποκατάσταση της δημοκρατίας ήταν σε κάθε περίπτωση αναπότρεπτη.

Σε κάθε περίπτωση, η δολοφονία έφερε στο φως ένα καθεστώς υπό κατάρρευση. Οσο για την ETA, που είχε κάνει την πρώτη δολοφονική της επίθεση το 1968, ο θάνατος του Καρέρο Μπλάνκο ήταν η αρχή του κύματος των αιματηρών επιθέσεων που επρόκειτο να βυθίσουν την Ισπανία στο πένθος επί σαράντα χρόνια, πολύ μετά τον θάνατο του Φράνκο.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1974, μία βόμβα θα σκότωνε 13 ανθρώπους και θα τραυμάτιζε 70 σε καφέ της Μαδρίτης. Η αυτονομιστική οργάνωση των Βάσκων ιδρύθηκε το 1959, κατέθεσε τα όπλα το 2011 και αυτοδιαλύθηκε το 2018. Θεωρείται υπεύθυνη για περισσότερους από 850 νεκρούς.