Τα επιδόματα πολλοί τα αγαπούν όχι όμως και εκείνον που τα δίνει

«Η εμπειρία δείχνει ότι συνήθως τα επιδόματα όλοι τα αγαπούν, όμως όχι πάντα κι αυτόν που τους τα δίνει. Αν πρόκειται για επιδόματα για να αντιμετωπιστεί μια έκτακτη κατάσταση ή για να διευκολυνθεί η μετάβαση από ένα μη βιώσιμο καθεστώς σε άλλο, δικαιολογούνται και συχνά είναι επιβεβλημένα. Αν, όμως, είναι επιδόματα που δίδονται για να διασκεδαστεί μια συντηρητική πολιτική και να διαιωνίζεται η αδικία, κάθε δικαιούμενος μπορεί να σπεύσει να τα εισπράξει αλλά με την ψήφο του να τιμωρήσει αυτόν που του τα ’δωσε».

Τα παραπάνω διαμηνύει με το άρθρο στη στήλη του στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» της Κυριακής με τίτλο «Προπομπός» ο εκ των κορυφαίων δημοσιογράφων Κώστας Καλλίτσης. Τα «Παιχνίδια Εξουσίας» αναδημοσιεύουν το άρθρο:

«Η δυσπιστία στην ειλικρίνεια της κυβέρνησης είναι κοινό μοτίβο στις δημοσκοπήσεις. Οχι τυχαία. Η επίμονη απόπειρα αποσιώπησης και συγκάλυψης των ευθυνών για την τραγωδία των Τεμπών ράγισε μόνο όταν όλη η Ελλάδα βγήκε στους δρόμους – μέχρι τότε η γραμμή Γκρίνμπεργκ ήταν «σιωπή, το θέμα ξεχνιέται, μην το θυμίζετε, μη μιλάτε γι’ αυτό, ούτε καν για όσα τώρα γίνονται για την ασφάλεια του σιδηροδρόμου». Χωρίς τα μεγάλα συλλαλητήρια της 26ης Ιανουαρίου και της 28ης Φεβρουαρίου, οι ευθύνες για την τραγωδία θα είχαν αποσιωπηθεί. Οπως ακριβώς έγινε με το σκάνδαλο των υποκλοπών.
Αραγε, σε ένα κλίμα γενικευμένης δυσπιστίας μπορούν εξαγγελίες επιδομάτων διά πάσαν νόσον να αναστρέψουν το κλίμα υπέρ της κυβέρνησης; Ορισμένοι απαντούν καταφατικά. Εχουμε, π.χ., το μοντέλο Πολάκη, ο οποίος αρχές 2019 φώναζε να ανοίξουν τα ταμεία και να μοιραστούν λεφτά, πιστεύοντας ότι με παροχές ο ΣΥΡΙΖΑ θα ξανακέρδιζε τις εκλογές. Υπάρχει όμως και πλούσια αρνητική εμπειρία από προηγούμενα χρόνια: από τις επιταγές προς απόρους κορασίδας που μοίραζε η Ν.Δ. πριν από τις εκλογές του 1981, όταν συνετρίβη εκλογικά από το ΠΑΣΟΚ, μέχρι τις παροχές που περιείχε το «πρόγραμμα Θεσσαλονίκης» του ΠΑΣΟΚ, λίγο πριν χάσει τις εκλογές από τη Ν.Δ. το 2004.

Η εμπειρία δείχνει ότι συνήθως τα επιδόματα όλοι τα αγαπούν, όμως όχι πάντα κι αυτόν που τους τα δίνει. Αν πρόκειται για επιδόματα για να αντιμετωπιστεί μια έκτακτη κατάσταση ή για να διευκολυνθεί η μετάβαση από ένα μη βιώσιμο καθεστώς σε άλλο, δικαιολογούνται και συχνά είναι επιβεβλημένα. Αν, όμως, είναι επιδόματα που δίδονται για να διασκεδαστεί μια συντηρητική πολιτική και να διαιωνίζεται η αδικία, κάθε δικαιούμενος μπορεί να σπεύσει να τα εισπράξει αλλά με την ψήφο του να τιμωρήσει αυτόν που του τα ’δωσε. Παράδειγμα, η επιστροφή ενός ενοικίου: αν η κατοικία είναι –όπως ρητορεύει και η κυβέρνηση– δικαίωμα, τότε αυξάνεις την προσφορά. Αν όμως τη θεωρείς επένδυση που θέλεις να αυξάνεται η απόδοσή της, τότε αφήνεις να ακριβαίνουν οι κατοικίες και τα νοίκια. Οπερ γίνεται σήμερα. Αυτή κι άλλες ανάλογες πολιτικές δεν αλλάζουν με επιδόματα, συντηρούνται με αυτά, κάνουν επαχθέστερες τις ανισότητες, τροφοδοτούν την οργή και διαβρώνουν την κοινωνική συνοχή.

Αν κάποιος μπορεί να διαμένει σε μια αξιοπρεπή κατοικία, να έχει επαρκείς δημόσιες υπηρεσίες υγείας και καλή δημόσια εκπαίδευση για τα παιδιά του, μπορεί να νιώθει ότι συμμετέχει στα κοινά, ότι μοιράζεται την κοινή μοίρα αυτού του τόπου και ίσως πολύ λίγο θα τον απασχολεί αν κάποιοι πετούν με λίαρ τζετ, ξοδεύουν ένα δικό του μηνιάτικο για ένα δείπνο ή μένουν σε ανάκτορα. Αν όμως δεν μπορεί να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες του, αν νιώθει ότι θεωρείται παρείσακτος, χωρίς το δικαίωμα να συμμετέχει στην παραγωγή με μια καλά αμειβόμενη εργασία, αλλά «του κάνουν χάρη» να του δίνουν επιδόματα για να συμμετέχει στην κατανάλωση, τότε το πράγμα αρχίζει να αλλάζει.

Η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής με πάταγο είναι θέμα χρόνου. Η κατάρρευση της εμπιστοσύνης σε ό,τι μοιάζει συστημικό και η στροφή προς τα λεγόμενα αντισυστημικά κομματικά σχήματα, δεν είναι παρά προπομπός».

Βασίλης Σκουρής

dnews.gr