Σε διπλωματικό vertigo η Αθήνα

Η Λιβύη κάνει στη Μεσόγειο ό,τι η Τουρκία στο Αιγαίο: Θέτει θέμα γκρίζων ζωνών, απαιτεί να έχει λόγο σε οποιαδήποτε δραστηριότητα στη θαλάσσια περιοχή που θεωρεί, αυθαίρετα, ως ζωτικό της χώρο (πχ γεωτρήσεις από την Chevron), ασκεί πίεση μέσω των μεταναστευτικών ροών προς την Κρήτη, ενώ κάνει επίδειξη πυγμής με κάθε ευκαιρία (πχ αυταρχική συμπεριφορά Χαφτάρ στην ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία).

Απέναντι στα νέα δυσμενή διπλωματικά δεδομένα που διαμορφώνονται, η Αθήνα αντιδρά με καθυστέρηση, αμηχανία και σπασμωδικές κινήσεις που αποδεικνύονται ατελέσφορες.

Προφανώς η στάση της Λιβύης αποφασίζεται σε συνεννόηση με την Τουρκία που περνά μια από τις καλύτερες περιόδους της στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία.

Η ελληνική πλευρά δεν φαίνεται να έχει εικόνα για όσα συμβαίνουν στην αθέατη πλευρά του τριγώνου ΗΠΑ-Τουρκία-Λιβύη και σίγουρα δεν έχει καλή πληροφόρηση, εκτός από σοβαρή ανάλυση.

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στην Τρίπολη της Λιβύης εστίασε σε συζητήσεις για το μεταναστευτικό και για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών προκειμένου να γίνει μια νέα αρχή στις διμερείς σχέσεις. Οι δηλώσεις αισιοδοξίας που έγιναν από τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας θα κριθούν «στο πεδίο». Μέχρι τώρα δεν υπάρχουν ενδείξεις για διάθεση απεμπλοκής της Λιβύης από την τουρκική κηδεμονία.

Υποτίθεται ότι ο ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτης είχε διαμορφώσει σχέση εμπιστοσύνης με τον Τούρκο ομόλογό του Χ. Φιντάν, διασφαλίζοντας «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο. Ακόμη και προσφυγή στη Χάγη διαγραφόταν κάποια στιγμή στον ορίζοντα, μέχρι να δοθεί τέλος στις διπλωματικές αυταπάτες και να γίνει η προσγείωση στη σκληρή πραγματικότητα.

Αρκεί να μετρήσει κανείς πόσες φορές τον τελευταίο χρόνο έχει προαναγγελθεί η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Αγκυρα, για το Ανώτατο Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας των δύο χωρών, για να διαπιστώσει το μέγεθος της αβεβαιότητας που χαρακτηρίζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πόσο μάλλον αν καταγράψει και τις ανακοινώσεις για την επανέναρξη της ενεργειακής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου (πόντιση καλωδίου…) που εκνευρίζει την Τουρκία.

Στην πενταμερή συνάντηση για το κυπριακό (16-7/7) στη Νέα Υόρκη αναμένεται να εκφραστεί ξανά η πάγια τουρκική θέση για λύση δύο κρατών, χωρίς καμία πραγματική προσπάθεια διαλλακτικότητας.

Μετά την εκλογή του Ντ. Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ ξεκίνησε μια συστηματική προσπάθεια από την ελληνική πλευρά για τη δημιουργία διαύλων επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο. Επισκέψεις από την ηγεσία του ΥΠΕΞ στην Ουάσιγκτον, βολιδοσκοπήσεις από δικτυωμένους ομογενείς, μέχρι και συνεργασία με έγκριτη αμερικανική εταιρεία λόμπινγκ. Τελικά, όχι μόνο δεν υπήρξε αποτέλεσμα αλλά η Κ. Γκιλφόιλ που θα τοποθετηθεί επικεφαλής της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα δεν έχει ακόμη εγκατασταθεί στη χώρα μας, ενώ ο Τούρκος πρέσβης στην Αγκυρα βυσσοδομεί εδώ και ένα εξάμηνο. Ούτε η Αικ. Νασίκα έχει αντικατασταθεί στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον παρόλο που συνταξιοδοτείται. Θα αναλάμβανε τα καθήκοντά της ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην ΕΕ πρέσβης Γ. Βράιλας, αλλά μετά κυκλοφόρησε η φήμη για την Γιάννα Αγγελοπούλου και, τελικά, ο κλήρος έπεσε στον Αντ. Αλεξανδρίδη, που έχει κλείσει μόλις έναν χρόνο ως πρέσβης στο Παρίσι.

Με την αγωνία της πρόσβασης στον Λευκό Οίκο, μέχρι που τηλεφώνησε στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο ο Πρωθυπουργός, και μάλιστα το έκαναν γνωστό από το Μέγαρο Μαξίμου, ενώ, ως τότε, τον απέφευγε συστηματικά, για λόγους που ποτέ δεν εξηγήθηκαν. Παρόλα αυτά, όταν βρέθηκε στη Νέα Υόρκη ο Κ. Μητσοτάκης, και πάλι δεν ζητήθηκε συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί κανείς να βγάλει άκρη για το (πολιτικοεκκλησιαστικό) παρασκήνιο.

Η μόνη ισχυρή διεθνής συμμαχία της κυβέρνησης είναι με τον κατηγορούμενο για εγκλήματα πολέμου Μπ. Νετανιάχου, που όμως έχει τόσο φορτωμένη ατζέντα ώστε να μην μπορεί να “χωρέσει” και τα ελληνοτουρκικά στην ημερήσια διάταξη των συνομιλιών του με την Ουάσιγκτον. Άλλωστε, το ισραηλινό μήνυμα είναι σταθερό σύμφωνα με γνώστες των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων. «Μπορούμε να σας στηρίξουμε απέναντι στην Τουρκία αν έχετε δική σας στρατηγική. Αλλά μην περιμένετε προστάτες, ούτε να λύσουμε τα προβλήματά σας». Προς επιβεβαίωση αυτού, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος Πρωθυπουργός που είχε συνάντηση τον Μπ Νετανιάχου μετά την καταδίκη του από τη διεθνή δικαιοσύνη, δεν υπήρξε πρόοδος σε σχέση με το σχετικό project (καλώδιο).

Η εκλεκτή του Τραμπ Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζ. Μελόνι με την οποία είχε έρθει κοντά ο Κ. Μητσοτάκης έπεσε στην αγκαλιά του Ερντογάν υπογράφοντας μια θηριώδη συμφωνία (εξοπλιστικά και ενεργειακά), ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν βρίσκεται σε αποδρομή. Άλλωστε, δεν φαίνεται να θεωρούμε αρκετά σημαντικό το Παρίσι για να παίρνουμε από εκεί τον Πρέσβη μας λίγους μήνες μετά την τοποθέτησή του εκεί. Ούτε ο Γάλλος Πρόεδρος φαίνεται να αποδίδει στην Ελλάδα ιδιαίτερη σημασία (παρά τα δισεκατομμύρια σε συμβόλαια για εξοπλιστικά) όπως φάνηκε από τη μη πρόσκληση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σύνοδο για την Άμυνα στο Παρίσι.

Στις Βρυξέλλες, η ατμόσφαιρα για τη χώρα μας έχει επιβαρυνθεί λόγω των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για τη διαλεύκανση σκανδάλων με κοινοτικά κονδύλια (ΟΠΕΚΕΠΕ κοκ). H σχέση Μητσοτάκη-Βέμπερ (πρόεδρος ΕΛΚ) είναι στα χειρότερά της, η σχέση με τον Γερμανό καγκελάριο Φ. Μερτς είναι ένα ερωτηματικό και η σχέση με την Φον ντερ Λάιεν απλώς δεν αρκεί πια.

Η εξωτερική πολιτική από δυνατό χαρτί γίνεται αχίλλειος πτέρνα για τον Κ. Μητσοτάκη και οι εξελίξεις στο διπλωματικό πεδίο είναι απρόβλεπτες και, επομένως, αστάθμητες ως προς την δυνητική επίδρασή τους στην εσωτερική πολιτική ζωή.

Αγγελική Σπανού

dnews.gr