«Ειδική σχέση» Κύπρου με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ

Στη θεσμοθέτηση στρατηγικού διαλόγου ανάμεσα στην Κύπρο και τις ΗΠΑ, συμφώνησαν οι δύο πλευρές, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου, Κωνσταντίνου Κόμπου, στις ΗΠΑ, και τη χτεσινή συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του, Άντονι Μπλίνκεν.

Δεν πρόκειται για την πρώτη κίνηση προσέγγισης ΗΠΑ – Κύπρου. Ηδη, κατόπιν πρωτοβουλίας του γερουσιαστή και πρώην προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ (αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το πόστο του, λόγω κατηγοριών για υποθέσεις διαφθοράς), προωθείται η πλήρης άρση του εμπάργκο στις πωλήσεις αμερικανικών οπλικών συστημάτων στην Κύπρο.

Στο μεταξύ, εδώ και χρόνια προωθείτο η συμμετοχή της Κύπρου σε προγράμματα «ειδικής σχέσης» της Κύπρου με το ΝΑΤΟ. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι όποιες σκέψεις είχαν γίνει στο παρελθόν -ακόμα και στο πρόσφατο- για πλήρη ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, αυτές θα προσέκρουαν στην άσκηση βέτο εκ μέρους της Τουρκίας. Ακόμα και στις περιπτώσεις των «ειδικών σχέσεων» της Κύπρου με προγράμματα του ΝΑΤΟ, συχνά η Αγκυρα υψώνει εμπόδια. Οπως το ίδιο έκανε και σε άλλες χώρες, όποτε είχε διαφορές μαζί τους, όπως με την Αυστρία, κ.λ.π.

Μέση Ανατολή, Ρωσία, Κίνα

Αναφερόμενος στα «ανοίγματα» Κύπρου -ΗΠΑ, ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, Ίβο Ντάαλντερ, μιλώντας στον ιστότοπο, Politico, επισήμανε την ανάγκη να αναθεωρήσουν οι ΗΠΑ την αντίληψή τους για την Κύπρο και να αρχίσουν να την βλέπουν περισσότερο ως λύση παρά ως πρόβλημα. Βέβαια, ο πρώην πρέσβης παραλείπει εντέχνως να αναφερθεί στις τεράστιες ευθύνες των ΗΠΑ και των «συνεταίρων» τους, της χούντας των συνταγματαρχών, που οδήγησαν στον «Ατίλλα» και στην κυπριακή τραγωδία.

Ο ίδιος, πάντως, σημειώνει ότι η Κύπρος επιδιώκει ισχυρότερους στρατιωτικούς και στρατηγικούς δεσμούς με την Ουάσιγκτον, και παρόλο που δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ και η προοπτική ένταξής της είναι αβέβαιη λόγω της πιθανής τουρκικής αντίθεσης, οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να ανταποκρίνονται θετικά.

 

«Υπάρχουν πολλά ακόμη που μπορούν να γίνουν για να ενισχυθεί η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, ειδικά τώρα που οι ΗΠΑ έχουν συνειδητοποιήσει την στρατηγική αξία του νησιού για στρατιωτικές και ανθρωπιστικές επιχειρήσεις.

»Η Κύπρος, επίσης, είναι πρόθυμη να εκσυγχρονίσει τον στρατό της, κάτι που θα διευκόλυνε τη μεταφορά του μεγάλου αποθέματος ρωσικών πυροβόλων όπλων, ρουκετών και συστημάτων αεράμυνας στην Ουκρανία. Ωστόσο, η πρόσβαση της Κύπρου στην αμερικανική αγορά άμυνας είναι επί του παρόντος αποκλεισμένη, καθώς η άρση του εμπάργκο όπλων ισχύει μόνο για ένα έτος και υπόκειται σε ανανέωση».

Ο Ντάαλντερ τονίζει ότι μια γεωστρατηγική συνεργασία με τη Λευκωσία θα μπορούσε να προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στην Ουάσιγκτον. Θα βασιζόταν, όπως υποστηρίζει στις ισχυρές σχέσεις της Κύπρου με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τους Παλαιστίνιους, συμβάλλοντας σε μια μακροπρόθεσμη λύση για τον πόλεμο στη Γάζα. Θα αντιτάσσονταν, επίσης, στις προσπάθειες της Ρωσίας και της Κίνας να επεκτείνουν την στρατηγική τους επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας παράλληλα τους ενεργειακούς δεσμούς με την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο».

Επιπλέον, ανέφερε, «μια ισχυρή συνεργασία ΗΠΑ – Κύπρου θα μπορούσε να οικοδομήσει εμπιστοσύνη μεταξύ των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και ενδεχομένως να πείσει την Άγκυρα ότι μετά από 50 χρόνια έχει έρθει η ώρα να βρεθεί μια δίκαιη διπλωματική λύση στο Κυπριακό ζήτημα. Μια ισχυρή συνεργασία ΗΠΑ – Κύπρου μπορεί να είναι το κλειδί για την μετατροπή του Κυπριακού προβλήματος σε Κυπριακή λύση».

Τεράστιες αμερικανικές ευθύνες

Και σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, ο πρώην πρέσβης αποφεύγει να αναφερθεί στις τεράστιες ευθύνες των ΗΠΑ ως προς την μη επίλυση του Κυπριακού, καθώς και ότι η Ουάσιγκτον συχνά επιλέγει να χαϊδεύει την Αγκυρα, επειδή την θεωρεί στρατηγικής σημασίας σύμμαχο. Επιπλέον, να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ έχουν προωθήσει και στηρίξει σχέδια επίλυσης του Κυπριακού, μακράν κάθε πραγματικότητας στη μεγαλόνησο, και πολύ περισσότερο αδιαφορώντας για τις αποφάσεις του ΟΗΕ που κάνουν σαφώς λόγο περί εισβολής και κατοχής σχεδόν του μισού νησιού.

Υπό το πρίσμα των ιστορικών εξελίξεων στην περιοχή, αλλά και πολιτικών που ακολουθούσαν οι ΗΠΑ μέχρι και πρόσφατα, είναι αμφίβολο εάν μπορεί η μεγαλόνησος να εναποθέσει όλες τις τις ελπίδες στον αμερικανικό παράγοντα. Κάτι, ωστόσο, που δεν σημαίνει ότι η Λευκωσία δεν πρέπει να εκμεταλλευτεί το όποιο παράθυρο ευκαιρίας υπάρξει. Οχι, πάντως, μόνη της, αλλά με την ενεργό συμμετοχή της Αθήνας, για την οποία όμως, η Κύπρος φαίνεται ότι κείται μακράν.

 

Τελευταίο σχετικά πρόσφατο παράδειγμα αμερικανικών ανακολουθιών είναι οι κωλοτούμπες της Ουάσιγκτον στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο (EastMed). Αρχικά ήταν υπέρ, κατόπιν για να μην χαλάσει το χατίρι της Τουρκίας ήταν διστακτική, και εν τέλει τάχθηκε κατά.

Ούτως ή άλλως, πάντως, η Κύπρος είναι «αβύθιστο αεροπλανοφόρο», και αυτή τη θέση της την έχει πληρώσει ακριβά στο παρελθόν. Εξάλλου, καίριος λόγος για τον οποίο η Τουρκία ουδόλως θέλει να αποχωρήσει από τα κατεχόμενα της Κύπρου, είναι ακριβώς αυτή η γεωπολιτική θέση της Κύπρου. Αλλωστε, για τον ίδιο λόγο με τίποτε δεν αποχωρούν από εκεί οι Βρετανοί, ενώ πολλές άλλες δυνάμεις -και οι ΗΠΑ- ζητούν από τη Λευκωσία ολοένα περισσότερες διευκολύνσεις (και στρατιωτικές).

Να σημειωθεί ότι στους Δυτικούς – ΝΑΤΟϊκούς στρατιωτικούς σχεδιασμούς η Κύπρος κατέχει εξέχουσα θέση σε περίπτωση γενικευμένης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Εκτός των άλλων αποτελεί το κύριο διακομιστικό κέντρο για τη μεταφορά αξιωματούχων και πολιτών από μεσανατολικές χώρες, εάν χρειαστεί. Επιπλέον, οι σχέσεις Κύπρου – Ισραήλ είναι πιο στενές από ποτέ στην ιστορία των δύο χωρών.

Στρατηγικός διάλογος

Βάσει της συμφωνίας των υπουργών Εξωτερικών, Κ. Κόμπου και Α. Μπλίνκεν, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου θα πραγματοποιούνται ετήσιες συναντήσεις μεταξύ υψηλόβαθμων αντιπροσωπειών των δύο χωρών σε Λευκωσία και Ουάσιγκτον. Ο πρώτος γύρος αναμένεται να πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Ο Στρατηγικός Διάλογος αποτελεί εργαλείο των ΗΠΑ με χώρες, με τις οποίες διατηρούν τακτική συνεργασία σε στρατηγικούς τομείς. Εως τώρα, στη διαδικασία αυτή μετέχουν 30 χώρες, εκ των οποίων 13 είναι κράτη – μέλη της ΕΕ. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι τα μόνα μέλη της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στο αμερικανικό πρόγραμμα.

Μέσω αυτής της διαδικασίας, η Λευκωσία εκτιμά ότι θα αναπτυχθεί η στρατηγική συνεργασία Κύπρου – ΗΠΑ. Αναλυτικότερα, προβλέπεται: Η σύσφιξη πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δεσμών. Η ενίσχυση της συνεργασίας σε τομείς, όπως η ασφάλεια και η ενέργεια. Νέες αμερικανικές επενδύσεις στην Κύπρο. Η ενίσχυση του εμπορίου και η προώθηση κυπριακών προϊόντων στην αμερικανική αγορά. Η συνεργασία στον τομέα της έρευνας και τεχνολογίας. Επίσης, η Κύπρος εντάσσεται στο πρόγραμμα κατάργησης θεωρήσεων των ΗΠΑ γνωστό ως Visa Waiver Program.

Τουρκική αντίθεση

Τόσο στο παρελθόν, με τις προτάσεις για άρση του εμπάργκο αμερικανικών όπλων προς την Κύπρο, όσο και το τελευταίο διάστημα, η Τουρκία εκφράζει την αντίθεσή της.

Ενδεικτικά, φέτος τον Μάϊο, με αφορμή την άσκηση της αμερικανικής Εθνοφρουράς με σενάρια αντιμετώπισης κυβερνοεπιθέσεων, Cyber Yankee-24, στην οποία πήρε μέρος και η Κύπρος, μερίδα τουρκικών Μέσων Ενημέρωσης, όπως η εθνικιστική εφημερίδα, Aydınlık, έβλεπαν (!) μέχρι και προετοιμασίες της Κύπρου για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Στην άσκηση, όπου συμμετείχαν 24 χώρες, μεταξύ των οποίων Κύπρος, Ισραήλ, Ιαπωνία, Λετονία, Μαυροβούνιο, έγινε προσομοίωση κυβερνοεπιθέσεων κατά κρίσιμων υποδομών. Τον ρόλο του «άγνωστου» επιτιθέμενου είχε το «κινεζικό Volt Typhoon».

Το τουρκικό δημοσίευμα έκανε λόγο για αμερικανικά και ΝΑΤΟϊκά προγράμματα που συμμετέχει η Κύπρος, για περσινή συμφωνία της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου με την Εθνοφρουρά του Νιού Τζέρσεϋ, όπου προβλέπεται η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός των κυπριακών Ενόπλων Δυνάμεων, ώστε, όπως ισχυρίζεται η εφημερίδα, να καταστεί ικανός να διεξάγει κοινές επιχειρήσεις με το ΝΑΤΟ. Μάλιστα, η τουρκική εφημερίδα ισχυρίζεται πως τη συμφωνία κυπριακής και αμερικανικής Εθνοφρουράς υποστήριξε ο Ρόμπερτ Μενέντεζ και επτά μέλη του Κογκρέσου.

neostrategy.gr