Το “Ελντοράντο” των Data Centers φέρνει τον κίνδυνο του μπλακάουτ

Μετά τη μετατροπή της χώρας σε μια τεράστια “μπαταρία” για την ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, η γη της Ελλάδας, χωράφια-οικόπεδα εκατοντάδων στρεμμάτων και το νερό παραδίδονται στη νέα χρυσοφόρα επένδυση για τους μεγάλους της ενέργειας, τα περίφημα Data Centers. Και ενώ η “φούσκα” των πράσινων αιολικών είναι έτοιμη να σκάσει στα μούτρα μας αφού η παραγόμενη ενέργεια πετιέται στα σκουπίδια, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη εδώ και έξι μήνες τάζει λαγούς με πετραχήλια στους επενδυτές για το νέο Ελντοράντο της κατασκευής Κέντρων δεδομένων. Έως και οι φανατικοί οπαδοί της ιδέας των μεγάλων επενδύσεων από Microsoft, Amazon κ.λ.π. για τις νέες απαιτητικές μονάδες ενέργειας, προειδοποιούν ότι η χώρα μας μπορεί να “σηκώσει” μόνο περιορισμένης κλίμακας κατασκευή Data Centers.

Ο λόγος είναι απλός. Τα τεράστιας κλίμακας Data Centers, όπως δείχνει η εμπειρία σε άλλες χώρες, ευρωπαϊκές και μη, χαρακτηρίζονται από ακόρεστη ανάγκη τους για γη, νερό και ρεύμα. Αγαθά που κυριολεκτικά θα αποζυμήσουν από τις περιοχές στις οποίες προβλέπεται να εγκατασταθούν. Ένα μόλις χρόνο πριν ο ίδιος ο ΑΔΜΗΕ που μπήκε στο παιχνίδι κατασκευής ενός ακόμη γιγάντιου Data Center, είχε προειδοποιήσει με επείγουσα μελέτη του την κυβέρνηση ότι πρέπει να επανασχεδιαστεί ο χάρτης της Ελλάδας για τις επενδύσεις σε αυτά επειδή τα δίκτυα, ειδικά στην Αττική, δεν μπορούν να σηκώσουν επιπλέον φορτία κατανάλωσης. Αν λάβει κάποιος υπόψη του ότι ένα μικρό κέντρο δεδομένων ισχύος 100 μεγαβάτ μπορεί να καταναλώσει ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζονται 100.000 νοικοκυριά, γίνεται αμέσως κατανοητό τι περιμένει την πολύπαθη, από την χωρίς όρια και κανόνες παράδοση γης για ανεξέλεγκτες επενδύσεις, Ελλάδα.

Η φιλόδοξη “απόβαση” των Data Centers 

Λίγοι είναι αυτοί που θυμούνται τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον Φεβρουάριο του 2019 να απευθύνει ευρύ κάλεσμα σε επενδυτές για να γίνει η Ελλάδα “η μπαταρία της Ευρώπης”. Στόχος που σε μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκε με την άναρχη και χωρίς έλεγχο καταστροφική εγκατάσταση των Αιολικών Πάρκων σε όλα τα βουνά της χώρας. Εδώ κι ένα χρόνο τέθηκε νέος στόχος. Το νέο κάλεσμα στους επενδυτές έγινε για την κατασκευή γιγάντων Κέντρων Δεδομένων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν και πάλι σαφής στα μηνύματα του προς τις μεγάλες εταιρείες. Τα Data Centers, είναι “ένα πολύ καλό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίον έχει αλλάξει η αντίληψη αυτής της κυβέρνησης την εικόνα της χώρας. Είμαστε πια μία χώρα η οποία είναι φιλική προς τις ξένες επενδύσεις”, είπε στην τελετή θεμελίωσης του Data Center campus της γαλλικής εταιρείας Data4 στην Παιανία τον περασμένο Νοέμβριο. Και φέτος τον Ιανουάριο στα εγκαίνια της “εμβληματικής” όπως έγραφαν τα φιλικά με την κυβέρνηση ΜΜΕ, επένδυση της Microsoft επίσης σε Παιανία και Σπάτα, ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε την προσήλωση του για την παράδοση της χώρας, λέγοντας ότι “τα κέντρα φιλοξενίας δεδομένων αποτελούν την πλέον κρίσιμη υποδομή για την οικονομία του 21ου αιώνα”, και ότι εργάζεται με “προσήλωση ώστε η Ελλάδα να είναι «οπλισμένη» με τις υποδομές που απαιτούνται ώστε να συγκαταλέγεται σταθερά στους πρωταγωνιστές”.

Οι καταστροφικές έως τώρα επιπτώσεις στο Περιβάλλον και το Κλίμα από την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση των ΑΠΕ δείχνει τι στην πραγματικότητα σημαίνει για τη χώρα μας η “προσήλωση” σε πρωταγωνιστές-επενδυτές. Πρόσφατα ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε ότι έως το 2030 θα αναπτυχθούν στην Ελλάδα συνολικά 18 data centers. Τα περισσότερα από αυτά προβλέπεται να κατασκευαστούν στην Αττική, γεγονός που δείχνει πως η κυβέρνηση έκλεισε τα αυτιά της στις προειδοποιήσεις ότι επίκειται “ερημοποίηση” και κίνδυνος blackout ενέργειας. Τα υπόλοιπα σύμφωνα με τον Κ. Κυρανάκη, θα κατασκευαστούν στη Θεσσαλονίκη, Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία και στην Κρήτη.

Τα δυο Data centers στη Θεσσαλονίκη της Lancom είναι ήδη σε φάση ολοκλήρωσης με σχέδιο να μετατραπεί η περιοχή σε τεχνολογικό hub, αφού εκεί προβλέπεται η λειτουργία δυό ακόμη, ένα την Synapsecom Telecoms και ένα από την Interworks.

Στην Αττική, σε Παιανία και Σπάτα υπό κατασκευή βρίσκεται το ένα από τα τρία Data Centers που έχει ανακοινώσει η Microsoft, αν και πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν πως ενδέχεται τελικά να λειτουργήσει μόνο το ένα Κέντρο και να προχωρήσει ένα ακόμη για το οποίο υπάρχει συμφωνία για τη χρήση του με τη γαλλική Data4. Ο μεγαλύτερος παίκτης αυτή τη στιγμή στην Αττική είναι η Digital Realty με τρία συνολικά data centers στο Κορωπί που λειτουργούν ενώ σε φάση κατασκευής είναι ένα ακόμη. Η περιοχή προβλέπεται να εξελιχθεί σε zone Datas με απρόβλεπτες συνέπειες για ρεύμα για νερό. Σε στάδιο υλοποίησης επίσης βρίσκεται το data center της ΔΕΗ στα Σπάτα σε συνεργασία με την DAMAC από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ένα ακόμη Data Center του ΑΔΜΗΕ είναι σε φάση εκκίνησης στο Κρυονέρι Αττικής σε συνεργασία του με την αμερικανικών συμφερόντων Serverfarm. 

Ουδέν νεότερο υπάρχει για τις φημολογούμενες επενδύσεις της Google στην Αττική, εκτιμάται ότι δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία με παρόχους ώστε να προχωρήσει η υλοποίηση ενός έργου. Τέλος, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ και η Amazon Web Services άνοιξε γραφεία στην Αθήνα, με στόχο να αναπτύξει υποδομές “Local Zone”, γεγονός που θα απαιτήσει τη λειτουργία ισχυρών Κέντρων δεδομένων. Η κυβέρνηση προβάλλει το ύψος των επενδύσεων, σχεδόν 1,12 δισ. ευρώ ως το 2028, αλλά δεν υπολογίζει το κόστος που θα απαιτηθεί σε γη, νερό και ρεύμα για τη λειτουργία τους.

Δίψα για νερό και ρεύμα- η διεθνής εμπειρία

Η δέσμευση της κυβέρνησης ΝΔ σε διεθνείς παίκτες ότι η Ελλάδα μπορεί να καταστεί κόμβος για τους κολοσσούς data έχει σοβαρές συνέπειες για τους κατοίκους, κινδύνους και απειλές με τους οποίους ουδείς ασχολείται. Τα Data Centers σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία, είναι οι πιο ενεργοβόρες κατασκευές στον κόσμο. Απαιτούν τεράστια ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας για τη λειτουργία των servers δηλαδή την επεξεργασία, αποθήκευση και μεταφορά δεδομένων, τη ψύξη αλλά και την υποστήριξη στη λειτουργία τους επτά ημέρες την εβδομάδα επί 24 ώρες.

Σήμερα καταναλώνουν περίπου το 2% με 3% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας αλλά με τη ραγδαία αύξηση της τεχνητής νοημοσύνης, των αναγκών σε Big Data και δίκτυα αποθήκευσης, η κατανάλωση εκτιμάται ότι την επόμενη 5ετία μπορεί να αυξηθεί έως και στο 10% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας. Ακόμη το ανθρακικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα υπολογίζεται έως και 50 φορές μεγαλύτερο από μία αντίστοιχη βιομηχανική επιχείρηση.

Ήδη σε περιοχές που λειτουργούν Data Centers πολλά χρόνια οι επιπτώσεις είναι καταστροφικές. Συνεχόμενα black out ρεύματος, σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας, επιβάρυνση στο περιβάλλον. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (AIE) “τα μεγαλύτερα κέντρα δεδομένων που είναι σήμερα υπό κατασκευή θα καταναλώνουν 20 φορές περισσότερη ενέργεια”, τόση όση χρειάζονται περίπου δύο εκατομμύρια νοικοκυριά! 

Η δίψα για ηλεκτρική ενέργεια είναι η πρώτη γνωστή συνέπεια, κανείς όμως δεν γνωρίζει το πραγματικό κόστος για το περιβάλλον. Μια πρόσφατη έρευνα στην εφημερίδα Guardian κατέδειξε ότι από το 2020 μέχρι το 2022 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για τη λειτουργία των κέντρων δεδομένων των Microsoft, Meta, Apple και Google ήταν 662% υψηλότερες από ό,τι είχε επισήμως δηλωθεί. Στη δε έρευνα δεν καταγράφηκαν τα data centers της Amazon που είναι και τα μεγαλύτερα σε όλο τον κόσμο.

Οι χώρες στις οποίες έχουν εγκατασταθεί τα Data Centers δεν είχαν ιδέα για τις απαιτήσεις σε ρεύμα, νερό και χώρο. Ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου βρίσκονται σχεδόν τα μισά από τα Κέντρα Δεδομένων όλου του κόσμου, περιοχές με παρατεταμένη ξηρασία υποφέρουν από τη λειψυδρία η οποία οξύνεται περαιτέρω από την άντληση δισεκατομμυρίων κυβικών νερού υπέρ της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η Ιρλανδία και το Μεξικό δείχνουν επίσης τις σοβαρές συνέπειες της αλόγιστης επέκτασης των Data centers. Λίγο έξω από το Δουβλίνο σε μια έκταση εκατοντάδων χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων λειτουργούν τα περισσότερα κέντρα δεδομένων της Ευρώπης από τις Microsoft, Google, Meta και Amazon. Καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια από το σύνολο των νοικοκυριών σε όλες τις πόλεις της Ιρλανδίας. Η Πολιτεία Κερετάρο στο Μεξικό είναι κόμβος για τη λειτουργία μεγάλων κέντρων δεδομένων από τις διεθνείς εταιρείες Data. Η περιοχή αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας και οι ελλείψεις προκάλεσαν συγκρούσεις των κατοίκων με την αστυνομία. Η ιδιωτικοποίηση του νερού προσθέτει έναν ακόμη κίνδυνο για τους κατοίκους του Μεξικό που κουβαλάνε ήδη νερό με τα μπιτόνια.

Τα σχέδια για την κατασκευή νέων hyperscale data centers που είναι απαραίτητες για τις ψηφιακές εφαρμογές αλλά και την Τεχνητή Νοημοσύνη, θα απαιτήσουν ακόμη μεγαλύτερους χώρους, ακόμη περισσότερο νερό. Κι ενώ για την κατασκευή τους θα υπάρξει ζήτηση εργασίας, μόλις ολοκληρωθούν θα χρειάζονται ελάχιστους εργαζόμενους. Το αν αντέχει η κορεσμένη γη της Ελλάδας και άλλες τέτοιες επενδύσεις, δεν προβληματίζει δυστυχώς κανέναν.

Του Τάσου Σιδέρη

neostrategy.gr