Η απόφαση για την άρση της ασυλίας για τις Ελληνίδες ευρωβουλεύτριες Μαρία Σπυράκη και Εύα Καϊλή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, έκαναν ευρύτερα γνωστό το όργανο της ΕΕ αλλά και τη Ρουμάνα Γενική Εισαγγελέα Λάουρα Κόβεσι.
Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας πέρασε από το 1995 μέχρι και την επίσημη έναρξη της την 1η Ιουνίου 2021 από σαράντα κύματα για πάνω από 25 χρόνια μέχρι να πάρει τη σημερινή της μορφή που ολοκληρώθηκε με την επιλογή της πρώτης Ευρωπαίας Γενικής Εισαγγελέως και τον ορισμό 22 Εισαγγελέων από τα κράτη μέλη.
Η ιδέα για τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ξεκίνησε το 1995 κατά τη διάρκεια συνάντησης των προέδρων των ευρωπαϊκών ενώσεων ποινικού δικαίου στο πανεπιστήμιο Urbino (Ιταλία) το 1995, όπου συζητήθηκε η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού νομικού χώρου για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
Τον Δεκέμβριο του 2001, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την Πράσινη Βίβλο σχετικά με την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας και τη δημιουργία ευρωπαϊκής εισαγγελικής αρχής. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας παρέχεται η επί μακρόν επιδιωκόμενη νομική βάση για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Σύμφωνα με το άρθρο 86 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (η οποία θεσπίστηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας), το Συμβούλιο – με ομόφωνη απόφαση μετά από έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – μπορεί να συστήσει την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία «από τη Eurojust». Επιτρέπει επίσης, μετά από πρωτοβουλία μιας ομάδας τουλάχιστον εννέα κρατών μελών, να ζητηθεί η έκδοση απόφασης από το Συμβούλιο και να συσταθεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μέσω ενισχυμένης συνεργασίας.
Τον Ιούλιο του 2013, η Επιτροπή υποβάλλει την πρότασή της για κανονισμό. Επιδιώκει τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων και των διαδικασιών της. Ορίζει την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ως ανεξάρτητο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αρμοδιότητα να καθοδηγεί, να συντονίζει και να εποπτεύει ποινικές έρευνες και να διώκει υπόπτους στα εθνικά δικαστήρια σύμφωνα με μια κοινή πολιτική δίωξης.
Τον Οκτώβριο του 2017, το Συμβούλιο εξέδωσε τον κανονισμό «σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας». Ο παρών κανονισμός καθορίζει την εντολή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 31 Οκτωβρίου 2017.
Η ημερομηνία αυτή είναι σημαντική λόγω της ακόλουθης περίληψης (άρθρο 120): Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αναλαμβάνει τα καθήκοντα διερεύνησης και δίωξης που της ανατίθενται δυνάμει του παρόντος κανονισμού σε ημερομηνία που θα καθοριστεί με απόφαση της Επιτροπής βάσει πρότασης του (της) ευρωπαίου(-ας) γενικού(-ής) εισαγγελέα αφού πρώτα συσταθεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Η απόφαση της Επιτροπής δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ημερομηνία που θα οριστεί από την Επιτροπή δεν μπορεί να τοποθετηθεί χρονικά νωρίτερα από τρία έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού.
Η πρώτη Ευρωπαία γενική εισαγγελέας, η Λάουρα Κόβεσι, διορίζεται από το Συμβούλιο στις 14 Οκτωβρίου 2019 ενώ στις 27 Ιουλίου του 2020 διορίζονται 22 Ευρωπαίοι (-ες) εισαγγελείς, έναν για κάθε συμμετέχον κράτος μέλος της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αρχίζει να λειτουργεί την 1η Ιουνίου 2021, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώσει επίσημα την ημερομηνία έναρξης στις 26 Μαΐου 2021. Το 2022 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εκδίδει την πρώτη ετήσια έκθεσή της.
Ποια είναι η Λάουρα Κόβεσι
Αν και χρειάστηκαν σχεδόν τρεις δεκαετίες για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας η Γενική Εισαγγελέας Λάουρα Κόβεσι δεν χρειάστηκε περισσότερο από έναν χρόνο για να δείξει την αξία της.
Η 49χρονη Ρουμάνα Λάουρα Κόβεσι, η πρώτη Ευρωπαία επικεφαλής εισαγγελέας, ήταν πρώην επικεφαλής εισαγγελέας της Εθνικής Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ρουμανίας (DNA) θέση την οποία κατείχε από το 2013 έως την αποπομπή της με εντολή του υπουργού Δικαιοσύνης Τουντόρελ Τοάντερ στις 9 Ιουλίου 2018. Πριν από αυτό, μεταξύ 2006 και 2012, η Κόβεσι ήταν Γενική Εισαγγελέας της Ρουμανίας, υπαγόμενη στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο.
Κατά τον διορισμό της το 2006, η Κόβεσι ήταν η πρώτη γυναίκα και η νεότερη Γενική Εισαγγελέας στην ιστορία της Ρουμανίας. Είναι επίσης η μόνη δημόσιος υπάλληλος που κατείχε το αξίωμα του Γενικού Εισαγγελέα καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας της.
«Η επικεφαλής εισαγγελέας που φέρνει τα σκαλπ»
Η Κόβεσι περιεγράφηκε από τον Guardian το 2015 ως μια «ήσυχη, ανεπιτήδευτη επικεφαλής εισαγγελέας που φέρνει τα σκαλπ» και η οποία ηγείται «μιας εκστρατείας κατά της διαφθοράς που δεν μοιάζει με καμία άλλη στην ανατολική Ευρώπη – ή στον κόσμο για την ακρίβεια».
Η θητεία της ως επικεφαλής της DNA αύξησε σημαντικά την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στο θεσμό, τόσο εντός της Ρουμανίας όσο και σε ολόκληρη την ΕΕ, με μια δημοσκόπηση του 2015 να αναφέρει ότι ένα υψηλό ποσοστό 60% των Ρουμάνων εμπιστεύεται την DNΑ, σε σύγκριση με το 61% για τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία και μόνο το 11% για το κοινοβούλιο. Τον Φεβρουάριο του 2016, η Κόβεσι προτάθηκε εκ νέου ως επικεφαλής εισαγγελέας από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με βάση τα θετικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν υπό την ηγεσία της.
Υπό την ηγεσία της Κόβεσι, η DNA σημείωσε αξιοσημείωτη πρόοδο κατά της διαφθοράς υψηλού επιπέδου στη Ρουμανία, έχοντας επιτυχία στη δίωξη δημάρχων, βουλευτών, υπουργών και ενός πρωθυπουργού. Όπως είχε ανακοινώσει η ίδια οι υποθέσεις που στάλθηκαν στο δικαστήριο τα χρήματα των δωροδοκιών ήταν 431 εκατομμύρια ευρώ.
Στις αρχές του 2018, ο υπουργός Δικαιοσύνης Τουντόρελ Τοάντερ πρότεινε την αποπομπή της από επικεφαλής εισαγγελέας της DNA, αφού παρουσίασε έκθεση σχετικά με τη διαχειριστική της δραστηριότητα στην DNA βάσει 20 κατηγοριών και ισχυρισμών. Μεταξύ των κατηγοριών ήταν: υπερβολικά αυταρχική συμπεριφορά, διακριτική ευχέρεια του επικεφαλής εισαγγελέα της DNA, εμπλοκή σε έρευνες άλλων εισαγγελέων, ιεράρχηση των φακέλων ανάλογα με τον αντίκτυπο στα μέσα ενημέρωσης, παραβίαση των αποφάσεων του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ρουμανίας και υπογραφή παράνομων συμφωνιών με τις μυστικές υπηρεσίες.
Ο Ρουμάνος Πρόεδρος Γιοχάνις αρχικά αρνήθηκε να την απολύσει, αλλά μια απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου τον ανάγκασε να το πράξει, δηλώνοντας ότι μπορεί να ελέγξει μόνο τη νομιμότητά της και όχι τα επιχειρήματα που οδήγησαν στην πρόταση.
Τον Οκτώβριο του 2019, η Κόβεσι κέρδισε τη θέση της Γενικής Εισαγγελέως από τον Γάλλο δικαστή Ζαν-Φρανσουά και επιβεβαιώθηκε ως η πρώτη Ευρωπαία επικεφαλής εισαγγελέας.
Στις 5 Μαΐου 2020, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η προαναφερθείσα απόλυση της Κόβεσι παραβίασε το δικαίωμά της σε δίκαιη δίκη καθώς και το δικαίωμά της στην ελευθερία του λόγου, δικαιώνοντας την.
Σπύρος Σιδέρης
ieidiseis.gr
EPA/STEPHANIE LECOCQ
Ακολουθήστε το HappenedNow.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε ολες τις ειδήσεις μας στο Facebook Group και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
